Tevbe

Tevbe: Anlam ve
Mâhiyeti

"Tevbe" sözlükte, asla geri
dönmek demektir. Bu anlam ile bağlantılı olarak ‘tevbe' kula nisbet edildiği
zaman, geçici olan günah halini terkedip günah öncesi duruma, düzgün hale (salah
haline/fıtrata) dönmek olur. ‘Tevbe' Allah'a nisbet edildiği zaman ise, geçici
olan gazap (kızgınlık) halinden asıl olan rahmet ve af haline dönmek demektir.
Tevbe: "Yapılan kötülüğü, işlenen günahı veya kabahati Allah yönünden, affedip
bağışlamak; kul yönünden, yaptığının kabahat veya günah olduğunu bilip, onu
bırakıp terk ederek Allah'a dönmek, yani O'nun emirlerine uymak ve yasak ettiği
şeylerden kaçınmak suretiyle Allah'a sığınarak O'ndan affetmesini,
bağışlamasını dilemek, yaptıklarından pişman olduğunu da belirterek yalnız O'na
yalvarmak" demektir.
Bu açıdan ‘tevbenin' şeriat
dilindeki anlamı, kulun günahını itiraf ve ondan pişmanlık duyup bir daha
yapmamaya karar vermesi; Allah'ın da bu ‘asla dönüş'ü, yani bu pişmanlığı kabul
ederek günahı mağrifet etmesidir. ‘Tâib', tevbe eden demektir. Allah'ın
sıfatlarından ve isimlerinden biri ‘Tevvâb'dır. Tevvâb, tevbeleri çok çok kabul
eden anlamındadır. Allah'ın bir adı olarak et-Tevvâb; itaatına yönelerek,
kendisine dönen için, o insanın istediği bağışlamaya dönen, yahut kullarının
hoşlanmadığı şeylerden sevdikleri şeylere dönen demektir. ‘Tevbe', kul hakkında
günahtan ve itaatsizlikten dönmeyi, Allah hakkında ise cezalandırmaktan dönmeyi
ifade eder. Kul, hata ettikten sonra Rabbine döner, Rabbi de onun kendine
dönmesini kabul eder.