Velî Kavramıyla İlgili Bazı Tasavvufî Terimler
Velî
Kavramıyla İlgili Bazı Tasavvufî Terimler
Velî
Kavramının Tasavvufî Yorumla Anlaşılmasına Yardımcı Olabilecek Bazı Tasavvufî
Kavramlar:
Velî kavramının
başına gelenler nice Kur'ânî kavramın da başına gelmiştir. Tasavvufî anlayışla
tahrife uğramış diğer kavramlara örnek olması açısından, velî kavramının arka
planını anlamak için, bu kavramla akrabalığı olan bazı kavramları birlikte
değerlendirmek gerekmektedir. Aşağıdaki kavramların tasavvufî içerikleri, velî
kavramının tasavvufî anlamdaki özel mânâsını daha anlaşılır kılacaktır.
Tasavvuf,
farklı inanç ve yaşayışını ifade edebilmek için kendine has terim üretmiş veya
bazı Kur'ânî kavramları alarak, onların içini değişik biçimde doldurup, kendi
anlayışına uygun tarzda anlamlandırmıştır. Velî kavramındaki tahrifi daha iyi
anlayabilmek için, bu kavramla ilişkili bazı tasavvufî kavramları tanımanın
faydası olacağı açıktır. Aşağıdaki kelime ve terimler, tasavvuf ve tasavvuf
tarihi uzmanı Süleyman Uludağ'ın Tasavvuf Terimleri Sözlüğü'nden alınmıştır
(Marifet y. 3. Baskı). Uludağ, bu ansiklopedik sözlüğü, meşhur tasavvuf
kitaplarına dayanarak hazırlamış, hemen tüm yorumlarla ilgili tasavvufun kaynak
eserlerine atıflarda bulunmuştur. Gerekli gören okuyucu, (kelime açıklamalarının
sonunda parantez içinde verilen) kitaptaki sayfa numaraları yardımıyla daha
geniş bilgi alabilir, kaynaklarını öğrenebilir. Kelimelerin tasavvufî anlam ve
yorumlarının bilinmesi, velî kavramını olduğu kadar, tasavvufu da yakından
tanımaya vesile olacaktır.
VELÎ
- VELÎ/ DOST..
- Velî; Anlam ve Mâhiyeti
- Allah'ın Mevlâ ve Vâli Oluşu
- Allah'ın Veli Oluşu. Allah'ın Sıfatı Olarak el-Velî
- el- Mevlâ
- el-Vâli
- Allah Kimlerin Velîsidir?.
- Allah Bazı Kimselere Dost Değildir
- Dostun Nitelikleri Velâyette/Dostlukta Aranan Özellikler
- Dost Olmak; Allah'a, Rasûlüne ve Mü'minlere. Allah ve Rasûlüne Dost Olmak
- Müslümanların Birbirleriyle Dostlukları
- Kur'ân-ı Kerim'de Velî ve Velâyet (Dost ve Dostluk) Kavramı
- Peygamber ve Onun Yolunu İzleyenler Dışındakileri Dost Kabul Edenler, Âhirette Büyük Pişmanlık Duyacaklar
- O Gün Dostlar, Düşman Kesilecek
- Başta Yahûdiler Olmak Üzere Ehl-i Kitab'ın Çoğu, Kâfirlerle/İnkârcı Ateistlerle Dostluk Ederler
- Tâğutları Velî/Dost Edinmek
- Allah'ın Düşmanlarını ve Mü'minlerin Düşmanlarını Dost Edinmek
- Zâlimlerle Dostluk
- Onursuz Kâfirleri Dost Edinenler, İzzet ve Şerefi Onların Yanında mı Arıyor?.
- Mü'minlerin Kâfirleri Velî/Dost Edinmesi
- Düşmanlıkta Aşırı Gidilmemesi, Düşman Bir Toplumun Bir Gün Dost Olabileceği
- Düşmanı Yakın Bir Dost Haline Getirmek İçin Güzel Tavır
- Hadis-i Şeriflerde Velâyet/Dostluk.
- Düşmanlık ve Dostluk; Tevhidin Gereğidir, İmanın Dışa Yansımasıdır
- Velîliği Gerekli Olanlar
- Velî Edinilmesi Yasak Olanlar
- Velâyetin Siyasî Görüntüleri
- Siyâsî Anlamda Velâyet-Kadın İlişkisi
- Müslüman Olmayan Akrabalarla Dostluk ve İlişki
- Evliyâullah / Allah'ın Velîleri Kimlerdir?.
- Tasavvuf Etkisiyle Velî ve Evliyâ Kavramlarında Anlam Kayması
- Tasavvuftaki Evliyâ Nasıl Bir Kişiliktir?.
- Velî Kültü Velî kültünün kaynağı ve mâhiyeti
- Velî Kavramıyla İlgili Bazı Tasavvufî Terimler Velî Kavramının Tasavvufî Yorumla Anlaşılmasına Yardımcı Olabilecek Bazı Tasavvufî Kavramlar
- Abdal
- Arâis-i Hak
- Arbede
- Ârif
- Atılan ok geri dönmez
- Azrâ
- Bed duâ
- Bekçi
- Beşler
- Bî-reng
- Büdelâ
- Cihad
- Çaput
- Çarpmak
- Derviş
- Destur
- Dörtler
- Efendi
- Efrâd
- Eren
- Evliyâ
- Evliyâiye
- Evtâd
- Fal
- Fenâ fillâh
- Fenâ fişşeyh
- Feyz
- Firâset
- Gavs
- Gayb erenler
- Habîbiye
- Hâce, hâcegân
- Hâcib-i Hak
- Hâtemu'l-Evliyâ
- Hatm-i Hâce
- Hayâl
- Hayzu'r-ricâl
- Hıfz
- Himmet
- Hulûl
- Hulûliye
- Hurriyye
- İlhâm
- İmâmân
- İnhinâ
- İnsân-ı Kâmil
- İrfân
- İhvân
- İstiğâse
- İstimdâd
- Istişfâ'
- İşrâf
- Keşf
- Kırklar
- Kıtmîr
- Kutb (kutub)
- Meded
- Mürid
- Mürşid
- Nâz
- Nazar
- Niyâz
- Nübüvvet
- Nücebâ
- Nükabâ
- Pîr
- Râbıta
- Racül, ricâlü'l gayb
- Rûhânî
- Sâlik
- Sekr
- Sekizler
- Selâm secdesi
- Şeyh
- Tarîkat
- Tasarruf
- Tayy-i mekân
- Tayy-i zaman
- Teberrük
- Tecellî
- Tecessüd
- Teferrüc
- Teveccüh
- Türbe
- Üçler
- Vahdet-i şühûd
- Vahdet-i vücud
- Vahiy
- Velâdet
- Vesîle
- Yatır
- Yediler
- Zıllullah
- Ziyâret
- Not
- Velâyet/Dostluk Konusuyla İlgili Âyet-i Kerimeler
- Velâyet/Dostluk Konusuyla İlgili Hadis-i Şerif Kaynakları
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar