İbadetin Dereceleri

İbadetin
Dereceleri:



İbadet, yapanın niyet ve maksadına göre üç
dereceye ayrılır.

1-
Allah'a, sevabını umarak ve azabından korkarak ibadet etmek. Yani Cennet ümidi
veya Cehennem korkusu ile ibadet etmek.

2-
Allah'a ibadetle şereflenmek veya onun emirlerine uymak ve kabul etmiş olmak
için ibadet etmek.

3-
Allah'a, ibadet ve tâzime lâyık olduğu için ibadet etmek. Bu ibadetin en yüksek
derecesidir.[1]

Bu dereceye hadiste "ihsan" derecesi denir.
Cibril hadisinde, Cebrail aleyhisselâmın Rasûlullah (s.a.s) ve sorduğu
sorulardan birisi de "ihsan" olmuştur. Hz. Peygamber buna şöyle cevap vermiştir;

"İhsan; Allah'a sanki O'nu görüyormuşsun gibi
ibadet etmendir. Her ne kadar sen O'nu görmüyorsan da O seni görmektedir."[2]

Dolayısıyla İslâm'da ibadet insanın bütün
davranışlarını kapsar.

Bunlardan başka bir de dünya ile ilgili bir
takım faydaları olduğu için ibadet etmek vardır ki, buna ibadet etmek bile doğru
değildir.
İslâm'da ibadet, kısa tanımı ile üç şekilde yapılır:

a) Beden ile yapılan ibadetler:
Namaz ve oruç gibi ibadetler bu çeşit bir ibadettir. Beden ile yapılan
ibadetlerde başka birini vekil tayin etmek câiz değildir. Yani bir kimse başka
birinin yerine namaz kılamadığı gibi, oruç da tutamaz. Bunları herkes kendi
yapmalıdır.

b) Mal ile yapılan ibadetler:
İslâm'ın beş şartından biri olan zekât bu çeşit bir ibadettir. Mal ile yapılan
ibadetlerde başka birini vekil yapmak câizdir.

c) Hem beden hem de mal ile yapılan ibadetler:
Hac böyle bir ibadettir. Parası olduğu halde hacca gitmekten âciz olan veya
herhangi bir özürden dolayı hac vazifesini yapamayan bir kimsenin başka birini
yerine vekil göndermesi caizdir.[3]







[1]
el-Alûsî, Rûhi'l-Meânî, Beyrut, t.y, 1/86.





[2]
Müslim, İmân: 5, 6; İbn Mâce, Mukaddime: 9.





[3]
Hamdi Döndüren, Şamil İslam Ansiklopedisi: 3/54-55.