13
13) Rağbet (Sevap
Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından Korkmak):
"Doğrusu onlar hayır işlerinde yarışırlar,
korkarak ve umarak bize dua ederlerdi."
(Enbiya: 21/90)
Ayetteki "Korkarak ve umarak bize
yalvarıyorlardı" sözünden maksat; Allah'ın azabından korkarak ve Allah'ın
rahmetini umarak Allah'a yalvarıyorlardı demektir.
Bu ayet gösteriyor ki, ummak, korkmak, gönülden
saygı duymak ibadetlerdendir. Kim bunlardan birini Allah'tan başkasına yaparsa
müşriktir.
[1]
Rağbet: Sevilen bir şeye kavuşmayı sevmektir.
(Arzu duymak).
Rahbet ise kendisinden korkulan şeyden kaçma
sonucunu veren korku demektir. O halde bu beraberinde amel bulunan bir korku
çeşididir.
Huşu ise yüce Allah'ın kevnî ve şer'î
hükümlerine teslim olacak şekilde, O'nun azameti önünde zillet duymak ve
eğilmektir.
Zikredilen bu ayet-i kerimede yüce Allah halis
kullarını Allah'a rağbet duyarak ve O'na huşu ile birlikte rahbet ile (korku
duyarak) dua etmekle nitelendirmektedir. Burada dua hem ibadet anlamıyla duayı,
hem de Allah'tan dilekte bulunmak manasına duayı kapsamaktadır. O halde bu
seçkin kullar yüce Allah'tan nezdinde bulunanları umarak ve O'nun mükâfatını
isteyerek dua etmekle birlikte, O'nun cezasından ve günahlarının sonuçlarından
korkarak da dua etmektedirler.
Mü'min bir kimsenin yüce Allah'a korku ile ümit
arasında koşması icab eder. İtaat halinde ümidin daha baskın gelmesi gerekir ki
itaate karşı bir gayreti olsun ve kabulü ümit edilsin. Bir masiyet işleyecek
olursa korku baskın gelmeli ki o masiyetten kaçıp cezasından kurtulabilsin.
Bir ilim adamı şöyle demektedir: Hastalık
halinde umut tarafı ağır basar, sağlık halinde de korku tarafı ağır basar. Çünkü
hastanın kalbi kırıktır, ruhu zayıflamıştır. Beki de eceli yakınlaşmıştır ve
ölecektir. İşte o bu haliyle yüce Allah hakkında güzel zan beslemelidir. Sağlık
halinde ise uzun süre hayatta kalmayı ümit etmektedir ve çalışabilecek, amelde
bulunabilecek haldedir. Bu hali onu azgınlığa ve serkeşliğe itebilir. Bu durumda
böyle bir halden kurtulabilmek için korku tarafı ağır basmalıdır.
Bir görüşe göre de korku ve ümit aynı şekilde
birbirine eşit olmalıdır ki ümit Allah'ın mekrinden kişiyi emniyete düşürmesin,
korku da Allah'ın rahmetinden ümit kestirmesin. Çünkü her ikisi de çirkindir ve
kişiyi helake götürür.
[2]
[1]
Ziyaeddin el-Kudsi, İşte Tevhid, Hak Yayınları: 17.
[2]
Muhammed b. Salih el-Useymin, Üç Esas, Guraba Yayınları: 67-68.
İbadet
- İBÂDET.. İbadet Nedir?.
- a) Allah'tan Yardım Dilemek
- d) İnsan, Mekân Ya Da Bunların Dışındaki Mahluklardan Kendilerine Sığınılması Mümkün Olan Şeylerle İstiazede Bulunmak
- b) Bir Menfaatin Sağlanmasında, Ya Da Bir Zararın Önlenmesinde, Ölü Bir Kimseye Güvenip, Dayanmak Şeklindeki Gizli Tevekkül
- İbâdet, Hayatın Tüm Alanlarını Kuşatır
- Kur'an'da İbâdet
- b) Mahluktan Gücünün Yetebileceği Bir Husus Hakkında Yardım İstemek
- 5) Kurban Kesmek
- c) Tevekkül Ettiği Başka Kimsenin Tasarruflarında Mertebe İtibariyle Kendisinden Daha Yüksekte, Tevekkül Edenin Mertebesinin İse Ondan Daha Aşağıda Olduğuna İnanarak Tevekkül Etmek
- Allah'a İbâdet
- İbadetin Kur'an'daki Anlamları
- c) Gücü Yetmeyen ve Huzurda Bulunan Bir Yaratılmıştan Yardım İtemek
- Zebh Çeşitleri
- d) Tevekkül Edenin, Tasarruf Ettiği Hususlarda Vekaletin Caiz Olduğu Alanlarda, Başkasını Vekil Tayin Etmek Suretiyle Tevekkül Etmesi
- Namaz, Tüm İbâdetler İçin Prototiptir
- İbâdetle ilgili Bazı Âyetler
- d) Mutlak Olarak Ölülerden Ya Da Hayatta Bulunan Kimselerden Gerçekleştiremeyecekleri Ve Gaybi Bir İş Hakkında Yardım İstemek
- a) Kendisi Adına Kesim Yapılanın Ta'zim Edilmesi, Onun Önünde Zilletin Açıklanması Ve Ona Yaklaşmak Maksadı İle İbadet Olarak Yapılan Kesim
- 10) İnâbe (Allah'a Yönelmek)
- Herhangi Bir Eylem Nasıl İbâdet Olur?.
- İbadet Kimin Hakkıdır?.
- e) Şanı Yüce Allah'ın Sevdiği Bir Takım Amel Ve Halleri İleri Sürerek Yardım İstemek
- b) Misafire İkram, Düğün Yemeği Ya Da Buna Benzer Bir Maksatla Yapılan Kesim
- Teslimiyet Çeşitleri a) Kevni Teslimiyet
- Allah'tan Başkasına İbâdet
- İbadetin Dereceleri
- 3) İstiğase (Medet Beklemek)
- c) Etini Yemek Suretiyle Faydalanmak Yahut Ticaretini Yapmak Ve Buna Benzer Bir Maksatla Kesim Yapmak
- b) Şer'i Teslimiyet
- Allah'tan Başka Tapılan Varlıklar
- İnsanın Yaratılış Gayesi
- İstiğase Çeşitleri
- 6) Adak Adamak
- 11) Sevgi
- Allah'tan Başkasına İbâdetin Anlamı
- Rasullerin Gönderiliş Gayesi
- a) Yüce Allah İle İstiğase Etmek (O'ndan İmdat Dilemek)
- 7) Havf (Korkmak)
- 12) Haşyet (Titreyerek Korkmak)
- İnsanlara Fayda ve Zarar Vermeyen, İşitmeyen, Görmeyen Putları ve Heykelleri İlâh Edinmek ve Onlara İbâdet Etmek
- Allah'ın Kulları Üzerindeki, Kulların da Allah Üzerindeki Hakları
- b) Ölülerden Ya Da Hazır Olmayıp Buna Güç Yetirebilen Canlı Kimselerden İmdat İstemek
- Havf Çeşitleri
- 13) Rağbet (Sevap Umarak Yönelmek) ve Rahbet (Azabından Korkmak)
- Tâğuta İbâdet
- İbadet Çeşitleri
- c) Hayatta Olan, Bilen ve İmdada Yetişmeye Güç Yetiren Kimselerden İmdat İstemek
- a) Tabiî Korku
- 14) Rüku ve Secde
- Bilginlere ve Din Adamlarına İbâdet
- 1) Dua
- d) Gizli Bir Kuvvete Sahip Olduğuna İnanmaksızın Güç Yetiremeyen, Hayatta Olan Bir Kimseden İmdat İstemek
- b) İbadet Şeklindeki Korku
- 15) Huşu (İtaat Ederek Korkmak)
- Şeytana İbâdet
- Dua Çeşitleri
- 4) İstiâze (Sığınmak)
- c) Gizli Korku
- 16) İlah Olarak Yalnız Allah'ı Tanımak
- Cinlere İbâdet
- a) İbadet Duası
- İstiaze Çeşitleri
- 8) Recâ (Umutvar Olmak)
- 17) Hükmüne Teslimiyet Göstermek
- Konuyla İlgili Geniş Bilgi Alınabilecek Kaynaklar
- b) Dilek Duası
- a) Yüce Allah'a İstiâzede Bulunmak
- 9) Tevekkül Etmek
- 18) Tavaf Etmek
- 2) İstiâne (Yardım Dilemek)
- b) Yüce Allah'ın Kelamı, Azameti, İzzeti Ve Buna Benzer Sıfatlarından Herhangi Bir Sıfat İle İstiazede Bulunmak
- Tevekkül Çeşitleri
- İbâdet; Kalıp ve Kalbin, Tüm Organların Allah'a Yönelmesidir
- İstiane Çeşitleri
- c) Ölülerle Ya Da Sığınma Talebini Karşılama Gücüne Sahip Ancak Hazır Olmayan Canlılar İle İstiaze
- a) Yüce Allah'a Tevekkül Etmek
- İbâdet, Fıtrattır