Fecir

3



3) Mükâtebe:

 
Kur'an'a göre âzâd etme
sebeplerinden biri de kölenin "mükâtebe" istemesidir. Yani kölenin sahibine
belirli bir mal veya para verdiği takdirde, âzâd edileceği hususunda karşılıklı
anlaşmaya varmış olmalarıdır. İslâm'ın özgürlüğe ne kadar kıymet verdiği, bu
nevi köleler için gerekli malın/paranın elde edilmesi hususunda her türlü çareyi
araştırmış olması, bunun açık delilidir. Onlara, kendi boyunlarını kölelik
zincirinden kurtarmak için anlaşmış oldukları malı toplayabilme hususunda, hür
insanlar gibi davranmak, akidler yapmak, ticaretle meşgul olmak, almak ve satmak
yeterliliklerini vermiştir.[1]
"Ellerinizin altında bulunan (köle ve câriye)lerden, mükâtebe (akdi) yapmak
isteyenlerle -eğer kendilerinde iyilik görürseniz- mükâtebe yapın. Allah'ın size
verdiği malından onlara da verin." (24/Nûr, 33). Kölenin sosyal hayatta tek
başına ayakta kalabilmesi için mükâtebe ile belli bir geçiş dönemi yaşaması da
özgürlüğüne kavuştuktan sonraki zorlukları en aza indirebilmek için ideal bir
yöntem olarak gözüküyor. Âyetteki "eğer kendilerinde bir iyilik görürseniz"
ifâdesinin, özgürlüğe hazır olma durumunu da içermesi mümkündür.

 




[1]
Ali Abdülvâhid Vâfi, İslâmiyet'e Göre Kölelik, A.Ü.İ.F. Dergisi, Ank, 1961,
s. 208.