Nikâh

Nikâh'ın Rükünleri:


Bir şeyin varlığı, kendi
varlığına bağlı olan ve onun yapısından bir parça teşkil eden ana unsura "rükün"
denir. Evlilik akdi için "icap ve kabul" bir rükündür. Çünkü evlenme akdinin
varlığı, icap ve kabulün varlığına bağlıdır ve bu, akdin bir parçasıdır. Bir
şeyin varlığı kendi varlığına bağlı olmakla birlikte, onun yapısından bir parça
teşkil etmeyen iş veya niteliğe ise "şart" denir. Meselâ, namaz için abdest bir
şarttır. Abdestsiz namazın varlığından söz edilemez; fakat bununla birlikte
abdest, namazın niteliğinden bir parça değildir. Evlilik akdinde şâhitlerin
bulunması, akdin şartıdır.

Hanefîlere göre evlilik akdinin
rükünleri icap ve kabulden ibarettir. Çoğunluk müctehidlere göre ise evliliğin
rükünleri dört tane olup; sîyga (icap ve kabul), kadın, koca ve velî'dir. Akdin
konusu; eşlerin evlilikten amaçladıkları birbirinin cinsel yönlerinden
yararlanmadır. Bu nedenle, yalnız ev hizmetlerini görmek üzere yapılacak bir
akit bir iş akdi olabilir. Nikâh akdinde karı koca hayatı yaşamı asıldır. Mehir,
akdin kendisine bağlı olduğu bir unsur değil; nafaka gibi evliliğin
hükümlerindendir.
İcap, evlenme akdi
taraflarından birisinin ilk olarak yaptığı tekliftir. "Benimle şu anda evlenmeyi
kabul ediyor musun?" teklifine, diğer tarafın "kabul ettim" şeklindeki cevabı
"kabul" niteliğindedir. Burada ilk teklifin karı veya koca tarafından yapılması,
sonucu etkilemez. İlk teklif icap, ikincisi kabul niteliğindedir. Çoğunluk İslâm
fakihlerine göre icap, kadının velîsi veya vekili tarafından erkeğe yapılan
evlendirme teklifidir. Kabul ise, kocanın bu teklife verdiği olumlu cevaptan
ibarettir (el-Kâsânî, el-Bedâyi', II, 229 vd., V, 133; İbn Manzûr, Lisânül-Arab,
XIII,185; Hamdi Döndüren, a.g.e., s. 187, 188).