Fecir

KURAN




KURAN'DA BAHSEDİLEN ENANİYET ÖRNEKLERİ



 



Enaniyetli İnsanların Lideri: "Şeytan"

 

Kuran'da
şeytanın büyüklenmesi ve bundan dolayı Allah'ın rahmetinden kovulması insanlara
ibret olarak anlatılmıştır. Bu kitabın girişinde de değindiğimiz gibi, Allah Hz.
Adem'i yaratmış ve meleklere ona secde etmelerini emretmiştir. Melekler Allah'ın
emrini yerine getirirken cinlerden olan İblis Hz. Adem'e secde etmemiştir.
Kendisinin insandan daha üstün bir yaratık olduğunu öne sürmüş, enaniyeti
nedeniyle böylesine itaatsiz bir tavır göstermiştir. Bu tavrı da Allah'ın
huzurundan kovulmasına neden olmuştur.

Kuran'da şeytan kıssasında, İblis'in
Allah'a isyanının sebebi şöyle bildirilir:

 

(Allah) dedi: 'Sana emrettiğimden seni
secde etmekten alıkoyan nedir neydi?' (İblis) dedi ki: 'Ben ondan daha
hayırlıyım beni ateşten yarattın onu ise çamurdan yarattın.' (Araf Suresi, 12)



 

İblis kendisinin daha üstün bir varlık
olduğunu öne sürerek insana secde etmeyi reddeder. Ancak isyanını dayandırdığı
temel son derece çürüktür. Kendisinin ateşten, insanın ise çamurdan
yaratıldığını belirtir ve ateşin çamura göre daha üstün bir madde olduğunu öne
sürer. Yani kibirlenmesinin bütün nedeni iki madde arasındaki fiziksel yapı
farkıdır. Ancak yapıları ister çamur, ister ateş olsun İblis de, insan da Allah
tarafından yaratılmış varlıklardır. Yaratılmış bir varlığın kendisini yaratanın
emrine, yaratıldığı maddeyi öne sürerek isyan etmesi hem büyük bir akılsızlık
hem de büyük bir nankörlüktür.

Bunun yanı sıra, İblis'in kendini
üstün gördüğü nokta dikkatlice incelense, zahiren bile ne kadar yanıldığı,
zannının ne kadar yanlış olduğu kolayca görülür. Belki görünüşte ateş topraktan
daha parlaktır, daha gözalıcıdır fakat bunun yanında toprak birçok mineral ve
zenginlik içerir. Bütün değerli maddeler, cevherler toprakta gizlidir. Toprak
-Allah dilemedikçe- kolay kolay bozulmaz, yok olmaz, ancak ateş bir anda
sönebilir. Ayrıca toprağın bir başka üstün özelliği daha vardır; ateşin üzerine
atıldığında ateşi söndürür.

Bütün bunların ötesinde zaten Allah'ın
verdiği bir hükmün sorulması hangi nedenle olursa olsun söz konusu olamaz. Ancak
İblis'in taşıdığı şiddetli enaniyet aklını kullanamamasına ve tüm varlıkları
yaratan Allah'ın üstün kudretini kavrayamamasına, gerektiği gibi takdir
edememesine sebep olmuştur. Bu akılsızlığının bir sonucu olarak da basit bir
fiziksel farklılık aldanmasına yeterli olmuştur. Enaniyetinden kaynaklanan bu
aldanış, Allah'ın huzurunda olmasına, cennetteki güzelliği ve cehennemdeki azabı
bilmesine rağmen kendisini yaratanın emrine isyan etmesi sonucunu doğurmuştur:

 

Hani meleklere "Adem'e secde edin "demiştik.
İblis'in dışında hepsi secde etmişlerdi . Demişti ki : "bir çamur olarak
yarattığın kimseye ben secde eder miyim?" (İsra Suresi, 61)

 

Ayetteki son ifade, İblis'in ne denli
büyük bir gurur taşıdığının çok açık bir göstergesidir. Başka bir kimsenin
yüceltilmesi, kendisinin ise geri planda kalması hatta o kimseye secde etmesinin
istenmesi, onun o ana kadar içinde gizlediği büyüklük hissini, gururunu açığa
çıkarmış, gözler önüne sermiştir. Bu ruh halinin kendisine verdiği şuursuzluk
içinde Allah'a karşı (Allah'ı tenzih ederiz) saygısız bir tavırda bulunur. Bu
tavrına karşı     Allah şeytana şöyle buyurur:

 

Dedi ki: "Ey İblis iki elimle
yarattığıma seni secde etmekten alıkoyan neydi? Büyüklendin mi yoksa yüksekte
olanlardan mı oldun?" (Sad Suresi, 75)

 

Şeytanın kendisini yükseltmek için
yaptığı isyan tersine dönmüştür. Allah onu -onun batıl yoluna uyan tüm enaniyet
sahiplerine bir ibret olarak- alçaltmış ve cennetten kovmuştur:

 

(Allah) dedi: "Kınanıp alçaltılmış ve
kovulmuş olarak oradan çık. Andolsun onlardan kim seni izlerse cehennemi
sizlerle dolduracağım. (Araf Suresi, 18)

 

Ayetlerden anladığımız kadarıyla
şeytanın yapmış olduğu en büyük akılsızlık, kendi bozuk mantığı ile yorumlar
üretmesi ve bunları doğru olarak benimsemesidir. Bu mantık bozukluğu, şeytanın
izine uymuş ve "şeytan enaniyeti" taşıyan her kişide rastlanan temel
özelliklerden biridir. Kibirin, kişiyi ne derece kör edebildiği, şeytanın ve ona
uyanların kendilerini yaratan sonsuz kudret sahibi Allah'a karşı isyan
etmelerinden açıkça anlaşılmaktadır. Olayları tek bir bakış açısıyla, kendi
çıkarı ve hoşnutluğu çerçevesinde değerlendiren kişinin kalp gözünün tamamen
kapanması çok doğaldır. Böyle kişiler herşeyi olduğundan farklı algılamaya,
tersine yorumlamaya başlarlar.

[1]




 





[1] Harun
Yahya, Şeytanın Enaniyeti, Vural Yayınları: