Yaratılışı ve Hz
Yaratılışı ve Hz.
Âdem'e Secde Emrinden Önceki Durumu:
Şeytan asıl itibariyle cinlerdendir, onlar gibi
ateşten yaratılmıştır. Allah Teala'ya uzun müddet isyan etmeden ibadette
bulunduğu için, melekler seviyesine yükselmiş, Adem'e kıble emrine itiraz etmiş,
kendisinin ateşten, Adem'in topraktan yaratıldığını, bu sebeple de Adem'den
hayırlı olduğunu bildirmiştir. Emre itiraz etmesi, Allah'ın emrini hikmetsiz ve
manasız bulması, kendisinin Allah Teala'dan daha iyi hükme vardığınıiddia etmesi
durumu, onu ebediyyen ilahi rahmetten çıkmağa sevketmiştir. Şeytan rahmet-i
ilahiyeden kovulması sonucunda Allah Teala'dan, insanların tekrar
diriltilecekleri güne kadar ölmemek üzere mühlet istemiş, bu isteği kabul
edilince de, insanları azdırmak için türlü çarelere başvuracağını ve sonunda da
onların çoğunu şükreden kullar olarak bulamayacağını bildirmiştir.
Şeytanın insanlığa ilk darbesi, Hazreti Adem ile zevcesi
Hafsa'yı, yenilmesi yasak edilen ağaçtan yedirmek suretiyle cennetten
çıkarılmalarına sebep olmasıdır. Cennetin her türlü nimetinden faydalanmak,
fakat sadece bir tek ağaca yaklaşmamak emri şeytanın kandırmasıyla çiğnenmiştir.
Şeytanın Hazreti Adem ile Havva'ya söylediği şu sözler, Kur'an-ı Kerim'de
anlatılır:
"Rabbiniz size bu ağacı başka bir şey için
değil, ancak iki melek olacağınız, yahut ebedi kalıcılardan bulunacağınız için
yasak etti." (A'raf: 7/20)
Şeytan daha sonra sözlerinde samimi olduğu ve
her ikisinin de hayrını dilediği hususunu kuvvetlendirmek için Allah adına yemin
etmiştir. Bunun üzerine her ikisi de o ağaçtan tadar tatmaz derhal üzerlerinde
cennet libasları gitmiş ve Hak Teala; emrini tutmadıklarını o zaman ihtar ederek
cennetten inmelerini ve bir zamana kadar orada kalmalarını takdir buyurmuştur.[1]
Evrende Adem (a.s) den önce yaratılmış melek ve
cin adında iki varlık mevcuttu.[2]
Şeytan, cin denen varlık grubuna mensup idi.[3]
Hz. Âdem'e secde emrine kadar hissiyatına dokunan bir teklif yapılmamış ve
imtihan olunmamıştı. Onun bu ana kadar, Allah'ın emirlerine göre mi, yoksa öz
nefsinin isteklerine göre mi hareket ettiği bilinmiyordu. Âdem'e secde emri onun
hissiyâtına ters düştü. Emri yerine getirmekten kaçındı. Gerekçe, kendisinin
ateşten, Adem'in ise topraktan yaratılmış olmasıydı. Böylece o, itiraf ve özür
dileme yerine itirazı ve hayatı tercih etti. Ona göre ateşten yaratılmış olmak
bir üstünlük sebebiydi.[4]
Böylece o, ateşin topraktan üstünlüğü gibi iki madde arasında, aslında olmayan
bir farklılık görmüştü. Her iki maddenin yaratıcısının da Allah olduğunu itiraf
etmesine rağmen Âdem'in yeryüzünde Allah'ın halifesi olması, Allah'tan bir ruh
taşıması gibi[5]
asıl üstünlüklerini bilmezden gelmişti. Adem'de toprak, kendisinde ateşten başka
bir mâhiyet görmemiş; ölüden diri, diriden ölü yaratan ve bütün meziyetleri
bahseden Allah'ı maddeye mahkum sanmıştı.[6]
Bu anlayış Şeytan'a, Allah'ın huzurundan
kovulma, rahmetinden ümit kesme ve kıyamete kadar O'nun lânetini haketme dışında
hiç bir şey kazandırmadı. Çünkü o dar görüşlüydü, maddenin ötesini görememişti.
Maddeyi tek ve gerçek ölçü sanmakla şeytanca bir yanılgıya düşmüştü. His ve
duygularıyla hareketi sonucu kendi nefsinden kaynaklanan yanılgısını Allah'ın
emrine tercih etmekle insanın üstünlüğü gerçeğini kabul etmemişti. Çünkü bu
secde emri yalnız Âdem'in şahsına değil, zürriyeti de dahil, insan nev'ine
verilen bir şeref ve imtiyazdı.[7]
Bu aynı zamanda insanın üstünlüğüne yapılan
ikinci itirazdı. Birinci itiraz
da meleklerden gelmişti.[8]
Şeytan'ın bu itirazı, büyüklük taslamaya ve neticede kendisini inkâra götüren
bir isyana dönüştü. Çünkü o, neticede sahibini alçaltacak olan bir büyüklük
anlayışına sahipti. Nihayet Allah'tan şu hitap geldi:
"İn oradan! Orada büyüklenmek sana
düşmez, defol!... Sen alçağın birisin!
Defol oradan. Sen artık kovulmuş birisin. Doğrusu hesap gününe kadar lânet
sanadır." (el-A'raf: 7/13; el-Hicr:
15/34-35; Sâd: 38/77-78)
Böylece Hz. Âdem'e karşı büyüklük taslaması ve
secde emrine isyanı neticesinde ilâhi rahmetten ebediyen kovuluşu "İblis" adını
almasına sebep oldu. Hz. Âdem'e secde emri karşısında isyan eden ve hakikatle
ilgili bütün bağları koparılan ve melekler arasındaki yerini de kaybederek
tamamen yalnız kalan şeytan bu defa intikam peşine düştü. Bir başka deyişle
şeytanca tutum içerisine girdi. Hedefi insandı. Çünkü insan yüzünden ilâhi
rahmetten uzaklaştırılmıştı. Amacına ulaşabilmek için de Allah'tan kıyamete
kadar mühlet istedi.[9]
[1]
A. Lütfü Kazancı, İslam Akaidi, Marifet Yayınları: 108-110.
[2]
el-Bakara: 2/31; el-Hicr: 15/26-29.
[3]
el-Kehf: 18/50.
[4]
Sâ'd, 38/71-85.
[5]
el-Hicr, 15/29; Sâd, 38/72.
[6]
Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, İstanbul (t.y), 3/2133; N.
Mehmet Solmaz-İsmail L. Çakan, Kur'ân-ı Kerim'e Göre Peygamberler ve Tevhid
Mücadelesi, İstanbul 1982, 1/19.
[7]
Yazır, a.g.e., 3/2129.
[8]
el-Bakara, 2/30.
[9]
Ahmet Güç, Şamil İslam Ansiklopedisi: 6/39.
ŞEYTAN
- ŞEYTAN..
- Kur'an-ı Kerim'de Şeytan Kıssası
- Yaratılışı ve Hz. Âdem'e Secde Emrinden Önceki Durumu
- Mühlet Verilişi
- Görevi
- Havva'nın Yaratılışından So a
- Şeytanın Görevi
- Şeytanın Zarar Veremeyeceği Kimseler
- Her İnsana Bir Şeytan Verilişi
- İnsanı Şeytana Tutsak Eden Nefsî Hastalıklar
- Şeytanın İnsana Dört Bir Yandan Yaklaşması
- Şeytana Uyanların Durumu ve Ahirette Hesaplaşma
- Şeytanın Yaratılış ve İnsanlara Musallat Olmasının Hikmeti
- Şeytanın Enaniyeti
- Enaniyetin Sebepleri
- Güç ve Zenginlik.
- Güzellik ve Gençlik.
- Makam, Mevki, İtibar
- Zeka, Kültür, Tahsil Durumu.
- ENANİYETİN RUHA ETKİLERİ
- Hasta ve Bozuk Bir Ruh Haline Sahiptirler
- En Büyük Korkuları Hata Yapmaktır
- Eleştiriye Tahammül Edemezler
- En Çok Hoşlandıkları Konu Övülmekti
- Enaniyet Sevmeyi ve Sevilmeyi Engeller
- Hiçbir Şeyden Zevk Alamazlar
- ENANİYETİN BEDENE ETKİLERİ
- GİZLİ ENANİYET
- KURAN'DA BAHSEDİLEN ENANİYET ÖRNEKLERİ Enaniyetli İnsanların Lideri "Şeytan"
- Şeytanın İnsanları Kışkırtması
- Şeytana Uyanların Sonları
- FİRAVUN
- Firavun Hz. Musa'ya Karşı Kendini Yüceltmeye Çalışmıştır
- Firavun'un Büyüklük İsteğiyle Hz. Musa'yı Öldürmeye Çalışması
- Firavun'un İlahlık İddiası
- Enaniyeti Firavun'u Mucizelere Karşı Tepkisizleştiriyor
- Firavun'un İbret Verici Sonu.
- Firavun Kıyamet Gününde Kavminin Önderliğine Geçer
- Karun.
- Haman.
- Hz. İbrahim'in Babası
- Ebu Leheb.
- Bağ Sahibi
- Kavimlerin Önde Gelenleri
- Halkı Saptırmak İçin Çaba Harcamaları
- Vicdanları Kabul Ettiği Halde İnkar Etmeleri
- Atalarının Dinine Uymaları
- Allah'ın Kitabına Tabi Olmamaları
- Elçilere İtaat Etmemeleri
- Elçilere Çeşitli Yöntemlerle Zarar Vermek İstemeleri
- Hileli Düzenlerinin Kendilerini Kuşatması
- İnkarci Kavimler
- Nuh Kavmi
- Ad Kavmi
- Semud Kavmi
- İsrailoğulları
- Hz. Muhammed'in Kavmi
- Müminlerin Tevazusu.
- Allah'a Karşı Acizliklerini Bilirler
- Allah'a Karşı Hiçbir Şeyi Ortak Koşmazlar
- Allah'ın Elçilerine İtaat Ederler
- Hatalarında Direnmezler
- Ellerine Geçenlerle Şımarmazlar
- Dünyayı Değil Ahireti İsterler
- Hiç Kimseyle Alay Etmezler
- Şeytanın Adımlarını İzlemezler
- Kibirli İnsanlara Boyun Eğmezler
- Cennetle Müjdelenmişlerdir
- Tevazunun Sırrı
- Enaniyetle Birlikte Din Yaşanır Mı?.
- Enaniyetli Bir Kimse Dini Yaşadığını İddia Ederse Ne Olur?.
- Allah'ı Gereği Gibi Takdir Edememeleri
- İtaat ve Saygı Konusunda Uyum Gösterememeleri
- Allah'ı Anamamaları
- Kuran'ı Dinleyememeleri
- Sadakat Gösterememeleri
- Zorluğa ve Zamana Karşı Dayanıksız Olmaları
- Mallarından Rahatlıkla İnfak Edememeleri
- Enaniyetli İnsanların Ahiretteki Durumları
- Cehennemde Alçaltılıp Küçük Düşürülürler
- Çirkinleştirilmişlerdir
- Sonsuza Kadar Cehennemde Kalırlar
- Kıyamet Günü Malları ve Çocukları Onlara Fayda Sağlayamaz.
- Enaniyetli Kişilerin Saptırdıklarının Ahiretteki Durumları
- Sonuç