İSTİKBÂR

İSTİKBÂR



İstikbâr ve
Türevleri:



Kibir, kökünden türeyen bir kavramdır.
‘Istikbar' sözlükte büyüklenme, kendini büyük görme, böbürlenme, insanları küçük
görme anlamlarına gelir. Kavram olarak istikbar; Allah'a karşı kendini yeterli
görerek isyan etme, insanlara karşı kibirlenmek ve onlar üzerinde zorla
egemenlik kurma anlayışıdır. Bir başka deyişle ‘istikbar'; kendini büyük görerek
inatçı bir şekilde hakk'ı kabul etmekten çekinmektir.

Kibir, tekebbür ve istikbar birbirine yakın
anlamlara sahiptir. ‘büyük olma' anlamına gelen ‘kebüra' kökünden türemiştir.
Aynı kökten türeyen bütün kelimelerde büyüklük veya büyüklenme ile ilgili
anlamlar vardır.

Kebir, büyük,

Kebira, büyük şey, çoğulu ‘kebâir',

Ekber, daha büyük, en büyük,

Tekbir, Allah en büyüktür demektir.

Kibriya, büyüklük, yücelik, ululuk; ki yalnızca
Allah'tan başka hiç kimseye bu sıfat verilemez,

Tekebbür, büyüklenme, kibirlenme,

Müstekbir ise büyüklenen, kibirlenen, kendini
üstün gören demektir.

Mütekebbir, kendini halkın en efdali, en üstünü
sayan, kendinden başka hak tanımayan anlamındadır. Bu sıfat ta yalnızca Allaha
mahsustur. Çünkü bütün faziletler O'na aittir, bütün güç ve kuvvet O'nun
elindedir.
Ilk müstekbir,
yani ilk büyüklük taslayan İblistir. (Bakınız: Iblis) O, Allah'ın secde emri
karşısında kibirlendi ve secde etmekten yüz çevirdi. (2 Bekara/34)[1]






[1]
Ahmet Kalkan, İslam Akaidi: 440-441.