5

5-) Şirk-i Esbâb:



Sebepleri putlaştırmak; Kâinattaki her türlü
kanunun Allah'ın yaratması ve müsaadesiyle değil de, kendi kendine oluştuğuna ve
işlediğine inanmak. Evrendeki her şeyi yaratan ve eşyanın hususiyetlerini tayin
ve takdir eden Allah'tır. Kâinatta her şeyin özellikleri vardır. Su yüz
derecede kaynar, ateş yakıcıdır gibi. Eşyaya bu özellikleri Allah vermiştir.
Allah'ı hiç tanımayarak her şeyi eşyaya ve sebeplere bağlamak şirktir. Allah her
şeye bir sebep göstermiştir. Her şeyin sebeplerine bağlı olduğuna, sebepsiz bir
şey olmadığını kabul etmekle beraber, sebepleri Allah'ın yarattığına inanmak
şirk değildir. Şirk olan, her şeyi yalnız tabiata ve zâhirî sebeplere vermek,
sebepleri gerçek fâil ve yaratıcı kabul etmek, sebepleri putlaştırıp
yüceltmektir.