ŞİRK

ŞİRK

Şirk; Anlam ve Mâhiyeti


"Şirk", "şerike" fiilinden
masdardır. "Şirk" ve aynı kökten gelen şirket, müşâreket, sözlükte; mülk ve
saltanatta ortak olmak demektir. Bir şeyin birden fazla kişiye ait olduğunu
ifade ederler. Aynı kökten gelen ‘eşreke' fiili, ortak koşmak, ortak olmak
anlamına gelir. Ortak koşana ise "müşrik" denir.
Istılahta şirk; Allah'a
zatında, sıfatlarında ve fiillerinde ortak ve denk tanımaktır. Şirk koşan kişiye
müşrik denir. İki veya daha çok ilâh tanımak, herhangi bir varlığı ma'bud
(ibadet edilen) olarak bilmek, Allah'ın yaratıcı, kadim, bâkî... gibi
sıfatlarını başka varlıklara vermek şirktir. Kısaca şirk, Allah'ın ilâhlık
vasıflarını Allah'tan başkasına vermektir. Şirk; tevhidin temeli olan "lâ ilâhe
illâllah" gerçeğinin dışına çıkmak, Allah'tan başka ilâh(lar) olduğunu inanç,
söz veya eylemle iddia etmek, Allah'ın dışında ibâdet edilecek, duâ edilecek,
gerçek anlamda güç ve kudret sahibi olduğunu kabul etmektir.
Şirk küfürdür, müşrik aynı
zamanda kâfirdir. Şirk kavramı, insanların uydurdukları dinleri tanımlama
açısından son derece önemli kavramlardan biridir. İnsanlar tarih boyunca sınırlı
sayıdaki inançsızlar/ateistler dışında ya "şirk' dini üzerinde ya da ‘Tevhid'
dini üzerinde olmuşlardır. Aslında ateistler de bir anlamda müşrik ve
münkirdirler.
Şirkin olduğu yerde sâlih amel
olmaz. Çünkü amelin kabul olması için ihlâs, yani yapılan ibâdetin yalnız Allah
için yapılmış olması gereklidir. Allah Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyuruyor:
"Rabbine kavuşmayı
uman kimse, sâlih amel işlesin ve Rabbine ibâdette hiçbir kimseyi ve hiçbir şeyi
ortak tutmasın." (Kehf: 18/110)
Şirk, kelime anlamı itibariyle
bir ortaklığı, ortak olmayı, bir eş-arkadaş tutmayı, malda ve tasarrufta bir
hissedar bulmayı ifade eder. Söz gelimi, aynı kökten gelen ‘şerik' arkadaş,
yardımcı, hissedar yani ortak demektir. Şirk, bu ortak olma, eş ve arkadaş
bulma fiilidir. İslâm kültüründe şirk kelimesi sözlük anlamından hareketle çok
daha özel bir mânâ kazanmıştır. Tevhid dinine aykırı olarak inanılan dinleri ve
Allah'tan başka ilâh kabul edenlerin kafa yapılarını, aynı zamanda da onların
yaptıkları yanlış işi değerlendirmek üzere kullanılır olmuştur.[1]





[1]
Ahmet Kalkan, İslam Akaidi: 264; Ahmet Kalkan, Kur'an Kavram Tefsiri.