Şirkin Çeşitleri

Şirkin Çeşitleri

Câhiliyye Araplarının putlara
tapan müşrikler olduğunu okuyan veya duyan bazılarının zannettiği gibi, şirkin
tek çeşidi putlara tapmak değildir. Gerek Kur'an'a ve gerekse câhiliyye
Araplarının hayatına baktığımızda putlara ibâdetin şirk çeşitlerinden sadece
biri olduğunu görürüz. Evet, putlara tapma, şirkin en açık bir örneğidir; ama
onun dışında her zaman dilimindeki câhiliyyenin şirki çok çeiştlidir. Farklı
câhiyyelerde şirk, değişik boyutlar kazanmıştır. Modern câhiliyyenin
egemenliğindeki günümüz düzen ve toplumlarında, doğuda ve batıda insan hayatında
sayısız şekilleriyle şirk mevcuttur.
Arap câhiliyyesinde de,
sanıldığı gibi, şirk unsuru olarak put, yalnız ve tek çeşit değildi. Müşrik
Araplar, putlara ibâdetin yanı sıra; meleklere, cinlere tapınma, kabile
taraftarlığında (ırk ve soy asabiyetinde) aşırıya gitme, atalarının örf ve
âdetlerini körü körüne taklit gibi sahte rablere kulluk ediyorlardı. Zaten
onlar, putlara Allah gibi bir ilâh gözüyle de bakmıyorlar, onların Allah'a
yakınlık için aracı, şefaatçi olduklarına inanıyorlardı. Bununla birlikte
kesinlikle Allah'ı yaratıcı ve büyük ilâh olarak kabul de ediyorlardı. Şirk çok
çeşitlilik arzeder. Şirk, temelde Allah'tan başka ilâh/tanrı kabul etmek olduğu
halde, çok farklı görüntüleri vardır. Şirki iyi anlamak için çeşitlerini bilmek
şarttır. Şirk çeşitlerini şöyle sayabiliriz: