5

5) Şirk-i Esbab:


Sebepleri putlaştırmak;
Kâinattaki her türlü kanunun Allah'ın yaratması ve müsaadesiyle değil de, kendi
kendine oluştuğuna ve işlediğine inanmak. Evrendeki her şeyi yaratan ve eşyanın
hususiyetlerini tayin ve takdir eden Allah'tır. Kâinatta her şeyin özellikleri
vardır. Su yüz derecede kaynar, ateş yakıcıdır gibi. Eşyaya bu özellikleri Allah
vermiştir. Allah'ı hiç tanımayarak her şeyi eşyaya ve sebeplere bağlamak
şirktir. Allah her şeye bir sebep göstermiştir. Her şeyin sebeplerine bağlı
olduğuna, sebepsiz bir şey olmadığını kabul etmekle beraber, sebepleri Allah'ın
yarattığına inanmak şirk değildir. Şirk olan, her şeyi yalnız tabiata ve zâhirî
sebeplere vermek, sebepleri gerçek fâil ve yaratıcı kabul etmek, sebepleri
putlaştırıp yüceltmektir.