3) Mümteniu'l-Vücûd
3
3)
Mümteniu'l-Vücûd:
Varlığı mümkün olmayan.
Allah'ın eşi ve benzerinin olması gibi. Allah'ın eşi ve benzerinin olması mümkün
değildir.
Allah, bizatihi (kendi kendine)
ve bizatihi (kendiliğinden) Allah'tır. Kur'an'da Allah hakkında vârid olan
birçok vasıflar onun bir cisim olduğunun delili değil, ancak ona ait mecâzî
vasıflamalardır.[1]
Bu sıfatlarla Allah'ı cisimlendirme veya bir başka varlığa benzetme sözkonusu
değildir.
Bütün yaratıkların ilâhı bir
tek ilâhtır. Ondan başka ilâh yoktur. O rahmân ve rahîmdir.[2]
Üç yüz altmış putu kendilerine ilâh kabul eden Mekkeli müşrikler, bu muazzam
âlemin bir tek ilâhı olduğu gerçeğini duyunca hayret etmişler, "Ey Muhammed! bu
kadar insanlara bir ilâh nasıl yetişir." demişlerdi. Müşriklerin maddeci
görüşlerini reddedip Allah'ın tek yaratıcı olduğuna, varlığının isbatına delil
olacak birçok âyetlerden biri de şudur:
"Şüphesiz göklerin ve yerin
yaratılışında, gece ve gündüzün değişmesinde, insanların faydasına olan şeyleri
denizde taşıyıp giden gemilerde, Allah'ın gökten su indirip onunla ölmüş olan
yeri dirilterek üzerine her çeşit canlıyı yaymasında, rüzgârları ve yer ile gök
arasında emre hazır bekleyen bulutları evirip çevirmesinde elbette düşünen bir
topluluk için (Allah'ın varlığına ve birliğine) delîller vardır. " (Bakara:
2/164)
Her insan, kâinattaki bu
muazzam ve mükemmel varlıklara bakarak, bunların büyük bir yaratıcısı olduğuna
aklen hükmedebilir. Bir bilginin kesinlik kazanması için o konuda ispat edici
deliller aranır. Allah'ın varlığı hakkında da bilgimizin kesinlik kazanması için
birçok deliller vardır.
Bu deliller, aklî ve naklî
deliller olmak üzere iki grupta toplanabilir.
[3]
[1]
Bkz. Mâide: 5/69; Sâd: 38/75; Zümer: 39/67; Kamer: 54/14; Bakara: 2/109,
274; En'âm: 6/52; Kehf: 18/27. âyetler.
[2]
Bakara: 2/163.
[3]
Cengiz Yağcı, Şamil İslam Ansiklopedisi: 1/114.
3)
Mümteniu'l-Vücûd:
Varlığı mümkün olmayan.
Allah'ın eşi ve benzerinin olması gibi. Allah'ın eşi ve benzerinin olması mümkün
değildir.
Allah, bizatihi (kendi kendine)
ve bizatihi (kendiliğinden) Allah'tır. Kur'an'da Allah hakkında vârid olan
birçok vasıflar onun bir cisim olduğunun delili değil, ancak ona ait mecâzî
vasıflamalardır.[1]
Bu sıfatlarla Allah'ı cisimlendirme veya bir başka varlığa benzetme sözkonusu
değildir.
Bütün yaratıkların ilâhı bir
tek ilâhtır. Ondan başka ilâh yoktur. O rahmân ve rahîmdir.[2]
Üç yüz altmış putu kendilerine ilâh kabul eden Mekkeli müşrikler, bu muazzam
âlemin bir tek ilâhı olduğu gerçeğini duyunca hayret etmişler, "Ey Muhammed! bu
kadar insanlara bir ilâh nasıl yetişir." demişlerdi. Müşriklerin maddeci
görüşlerini reddedip Allah'ın tek yaratıcı olduğuna, varlığının isbatına delil
olacak birçok âyetlerden biri de şudur:
"Şüphesiz göklerin ve yerin
yaratılışında, gece ve gündüzün değişmesinde, insanların faydasına olan şeyleri
denizde taşıyıp giden gemilerde, Allah'ın gökten su indirip onunla ölmüş olan
yeri dirilterek üzerine her çeşit canlıyı yaymasında, rüzgârları ve yer ile gök
arasında emre hazır bekleyen bulutları evirip çevirmesinde elbette düşünen bir
topluluk için (Allah'ın varlığına ve birliğine) delîller vardır. " (Bakara:
2/164)
Her insan, kâinattaki bu
muazzam ve mükemmel varlıklara bakarak, bunların büyük bir yaratıcısı olduğuna
aklen hükmedebilir. Bir bilginin kesinlik kazanması için o konuda ispat edici
deliller aranır. Allah'ın varlığı hakkında da bilgimizin kesinlik kazanması için
birçok deliller vardır.
Bu deliller, aklî ve naklî
deliller olmak üzere iki grupta toplanabilir.
[3]
[1]
Bkz. Mâide: 5/69; Sâd: 38/75; Zümer: 39/67; Kamer: 54/14; Bakara: 2/109,
274; En'âm: 6/52; Kehf: 18/27. âyetler.
[2]
Bakara: 2/163.
[3]
Cengiz Yağcı, Şamil İslam Ansiklopedisi: 1/114.
ALLAH (C.C.)
- ALLAH (C.C.) Allah Lafzı; Anlam ve Mâhiyeti
- Varlıkların Türleri
- 1) Vâcibu'l-Vücûd
- 2) Mümkinu'l-Vücûd
- 3) Mümteniu'l-Vücûd
- A) Aklî Deliller 1) Hudûs (So adan Varolma) Delilleriyle Allah'ın Varlığını İspat.
- a) Cisimlerin So adan Yaratılması Esasına Dayanan Delil.
- b) İhtirâ (İcat Etme) Delîli.
- c) Terkip Delili.
- 2) İmkân Delîli
- 3) İbdâ' ve İllet-i Gâiyye Delîli
- B) Naklî Deliller
- Allah'ın Varlığına İcmâlî Birkaç Delil
- 1- İmkân Delîli
- 2- Hudûs Delîli
- 3- Hayat Delîli
- 4- İntizâm Delîli
- 5- San'at Delîli
- 6- Hikmet Ve Gâye Delîli
- 7- Şefkat-Merhamet Ve Rızık Delîli
- 8- Yardımlaşma Delîli
- 9- Temizlik Delîli
- 10- Sîmâlar Delîli
- 11- Sevk-i İlâhî Delîli
- 12- Rûh Ve Vicdân Delîli
- 13- Fıtrat Ve Tarih Delîli
- 14- Duygular Delîli
- 15- İttifak Delîli
- 16- Kur'ân Delîli
- 17- Peygamberler Delîli