b
b-
Teşriî irâde:
Bu, Allah'ın muhabbet ve rızası
demektir. Bu manada Allah'ın irade etmiş olduğu şeyin meydana gelmesi vacip
değildir.
"Allah size kolaylık diler,
zorluk dilemez." (el-Bakara: 2/185) ayeti bu türdendir.
Allah Teâla, bu manadaki
iradesini ilâhi bir lutfu olarak kullarının iradesine bağlamıştır. Kul neyi
dilerse Allah onu irâde edip kulun isteğine uygun olarak yaratır. Kul da yaptığı
şeyleri kendi hür iradesiyle yaptığı için sorumlu olur.
Allah Teâlâ, kulun isteğine ve
çalışmasına göre hayrı da irade eder, şerri de. Fakat hayra rızası var iken;
şerre rızası yoktur.[1]
İrâde: Arapça bir sözcüktür ve
dilemek demektir. Ancak Allah Teâlâ'nın dilemesi bizimkine benzemez; Kesintili,
kopuk, belirsiz ve sınırlı değildir. Bilakis O'nun Zâtı gibi irâdesi de ezelî,
ebedî, kesin, bilinçli ve tercihlidir. O, Hepdileyicidir. O'nun dilemesi
kendisine yaraşır bir yücelikle, süreklilik ve sonsuzlukla olur ve kuşatıcıdır.
Bu nedenle hayır ve şer, iyi ve kötü ne varsa O'nun dilemesi ile meydana gelir.
Eşya ve olayların, yaratılmasındaki düzen ve disiplin ile aralarındaki çok
ince hesaplara dayanan ilintiler, ilişkiler, etkileşim ve tepkileşimler Allah
Teâlâ'nın, (bu bilinçli ve tercihli) hepdileme sıfatını açıkça kanıtlamaktadır.
Allah Teâlâ'nın dilemesi iki
şekilde tecelli eder. Bunlardan biri, Yaratma irâdesi, diğeri ise yasama
irâdesidir. Bunları şu şekilde açıklamak mümkündür:
[1]
Nureddin es-Sâbûnî, Maturidiyye Akaidi, terc. Bekir Topaloğlu, s. 105, 106;
H. Fehmi Kumanlıoğlu, Şamil İslam Ansiklopedisi: 3/172.
ALLAH (C.C.)
- ALLAH (C.C.) Allah Lafzı; Anlam ve Mâhiyeti
- Varlıkların Türleri
- 1) Vâcibu'l-Vücûd
- 2) Mümkinu'l-Vücûd
- 3) Mümteniu'l-Vücûd
- A) Aklî Deliller 1) Hudûs (So adan Varolma) Delilleriyle Allah'ın Varlığını İspat.
- a) Cisimlerin So adan Yaratılması Esasına Dayanan Delil.
- b) İhtirâ (İcat Etme) Delîli.
- c) Terkip Delili.
- 2) İmkân Delîli
- 3) İbdâ' ve İllet-i Gâiyye Delîli
- B) Naklî Deliller
- Allah'ın Varlığına İcmâlî Birkaç Delil
- 1- İmkân Delîli
- 2- Hudûs Delîli
- 3- Hayat Delîli
- 4- İntizâm Delîli
- 5- San'at Delîli
- 6- Hikmet Ve Gâye Delîli
- 7- Şefkat-Merhamet Ve Rızık Delîli
- 8- Yardımlaşma Delîli
- 9- Temizlik Delîli
- 10- Sîmâlar Delîli
- 11- Sevk-i İlâhî Delîli
- 12- Rûh Ve Vicdân Delîli
- 13- Fıtrat Ve Tarih Delîli
- 14- Duygular Delîli
- 15- İttifak Delîli
- 16- Kur'ân Delîli
- 17- Peygamberler Delîli
- "Allah" Kelimesinin İçerdiği Anlam ..
- Allah'a İman
- Allah Teâlâ'nın Birliği
- ALLAH TEÂLÂ'NIN SIFATLARI
- Kur'ân-ı Kerim Allah Teâlâ'yı Bize Nasıl Anlatıyor
- Kur'ân-ı Kerim'de Allah'a İman ve O'nun Bazı İsim ve Sıfatları
- Konuyla İlgili Hadis-i Şeriflerden Bazıları
- YÜCE ALLAH'IN İSİMLERİ "ESMA-İ HÜSNA" .
- SIFAT-I İLAHİYYE .
- 1- Sıfat-ı Nefsiyye
- 2- Sıfat-ı Selbiyye (Tenzihat)
- 3- Sıfat-ı Sübûtiyye (Sıfat-ı Zatiyye)
- 4- Esmaül-Hüsna'nın Delalet Ettiği Sıfat ve Manalar
- 5- Haberî Sıfatlar
- İstivâ
- Nüzul
- SIFÂT-I SELBİYYE .
- SIFAT-I ZÂTİYYE .
- 1) VÜCUT ..
- VACİBU'L-VÜCUD ..
- 2) KIDEM ...
- 3) BEKA ..
- 4) MUHÂLEFETÜ'N Lİ'L-HAVÂDİS .
- 5) KIYÂM Bİ-NEFSİHÎ
- 6) VAHDÂNİYET ..
- SIFÂT-I SÜBUTİYYE .
- 1) HAYAT ..
- 2) İLİM ...
- 3) SEMÎ'
- 4) BASAR ..
- 5) İRÂDE .
- İrâde-i Külliyye ve İrâde-i Cüz'iyye
- a- Tekvinî İrâde
- b- Teşriî irâde
- a) Yaratma İradesi (İrâde-i Tekviniye)
- b) Yasama İradesi (İrâde-i Teşriiye)
- 6) KUDRET ..
- 7) KELÂM ...
- 8) TEKVÎN ..
- Tekvin Sıfatının İsbatı
- RUYETULLAH .. Ru'yetullah; Allah'ın Görülmesi
- Rü'yetin Dünyadaki Cevazı
- Rü'yetin Âhiretteki Vücûbu
- Allah Teâlâ'yı Görmek Mümkün müdür ? .
- ALLAH'I İNKAR .. Allah'ı İnkar Etmede Önemli Olan Üç Etken . 1) Kibir ve İnat
- 2) Cehâlet
- 3) Tâğutların İfsadı
- Allah'sız Bir Dünyayı Kimler İster? .
- Allah İnancı Olmayan Toplum Modelinin Zararları
- Allah'ı Düşündüren Kâinat Ayetleri
- Yegâne Yaratıcı Allah'ı İnkâr Edenleri Düşünmeye Dâvet Bu Şiiri Kim Yazdı? .
- Fabrika .
- Tasvir
- Allah'ı İnkâra Dayalı Felsefî Akımlar 1) Ateizm; Allah Tanımazlık .
- 2) Darwinizm ..
- 3) Naturalizm ..
- Tabiat Nedir? .
- Tabiat (Doğa) Yaratıcı Olabilir mi? .
- 4) Pantheisme .
- 5) Pozitivizm ..
- Bilimlerin Dilinden .
- Bak ve Düşün!
- İlimler
- 6) İdealizm ..
- İslâm Felsefesi mi? .
- 7) Reenkarnasyon .
- 8) Hedonizm ..
- Niçin Yaşıyoruz? .
- Beşer ve İnsan
- Kitaplıktaki Kedi
- 9) Rasyonalizm ..
- Ne Akılla Olur, Ne de Akılsız!
- Allah Nerede? .
- Tesadüf Nedir? Bu Kâinat, Tesadüf Eseri Olarak Oluşabilir mi? .
- Allah Lafzı ve Günlük Hayatta Şiar Olarak Kullanım Alanları
- Bazı İsimler
- ALLAH LAFZIYLA YAPILAN KAVRAM VE DEYİMLER SÖZLÜĞÜ ..
- 1) Âdetullah
- 2) Allah'a Şükür
- 3) Allahu A'lem
- 4) Allahu A'lemu Bi's-Savâb
- 5) Allahu Ekber
- 6) Allahumme
- 7) Allah Râzı Olsun (Radıyallahu anh -r.a.-)
- 8) Allâmu'l-Guyûb
- 9) Âyetullah
- 10) Azîz Allah
- 11) Bârakâllah
- 12) Beytullah
- 13) Bi-İznillâh
- 14) Bismillâh
- 15) Cemâlullah
- 16) Cündullah
- 17) Elestü Bi-Rabbiküm (Elest Bezmi)
- 18) El-Hamdü Lillâh
- 19) El-Hukmü Lillâh
- 20) El-Iyâzu Billâh
- 21) El-Mülkü Lillâh
- 22) E'r-Rızku Alâllah
- 23) Estağfirullah
- 24) Esteıyzü Billâh
- 25) Eûzü Billâh
- 26) Evliyâullah
- 27) Eyyâmullah
- 28) Fenâ Fillâh
- 29) Fî Sebîlillâh
- 30) Habîbullah
- 31) Hablullah
- 32) Hafezanallah
- 33) Hasbünallah
- 34) Haşyetullah
- 35) Hizbullah
- 36) Huccetullah
- 37) Hudûdullah
- 38) Hukukullah
- 39) İlâh
- 40) İlâhî Kanun (Kanun-i İlâhî)
- 41) Îlâ-yı Kelimetullah
- 42) İnnâ lillâhi ve İnnâ İleyhi Râciûn
- 43) İnşâallah
- 44) İsbât-ı Vâcib
- a- Hudûs Delili
- b- İmkân Delili
- c- Gâye ve Nizam Delili
- d- İlk Sebep Delili
- e- Şehâdet-i Âmme Delili
- 45) İsm-i A'zam
- 46) Kelâmullah
- 47) Kelîmullah
- 48) Lâ Havle Ve Lâ Kuvvete İllâ Billâh
- 49) La Hükme İllallah
- 50) Lâ İlâhe İllâllah
- 51) Lillâh, Li-Rızâillâh
- 52) Maâzallah
- 53) Mâlikü'l-Mülk
- 54) Mâşâallah
- 55) Ma'rifetullah
- 56) Mehafetullah
- 57) Muhabbetullah
- 58) Nebiyyullah
- 59) Neûzü Billâh
- 60) Rabbi'l-Âlemîn
- 61) Rahmetullahi Aleyh
- 62) Rasûlullah
- 63) Rızâen Lillâh
- 64) Rızâ-yı İlâhî
- 65) Ru'yetullah
- 66) Sallâllahu aleyhi ve sellem (s.a.s.)
- 67) Sebîlullah
- 68) Sıbğatullah
- 69) Sünnetullah
- 1- Âdî Mümkin
- 2- Gayr-i Âdi Mümkin
- 70) Tekabbelallah
- 71) Veliyyullah
- 72) Yedullah
- 73) Zikrullah
- Elfâz-ı Küfür ve Allah Lafzı
- Allah'la İlgili Çevrede Çokça Duyulan Elfâz-ı Küfürden Bazıları
- Allah Hakkında Veciz Sözler