Apis Öküzü

Apis Öküzü:


Alnında ay biçiminde ak bir
leke bulunan kara öküz. Eski Mısır'da güneş diski ve kıvrılmış kobra suretlerini
taşıyan bir boğa şeklinde tasavvur edilen kutsal varlık. Eski Mısır'ın şirk
inançlarından biri olarak, hayvanları tanrı sayma yerine, bazı hayvanların
tanrıların ruhlarını taşıdığına inanılırdı. Apis öküzleri, bu inancın en
gelişmiş örneğidir. Alnında beyaz bir ay, dil altında bir domuzlan ve sırtında
akbabalardaki gibi lekeler bulunan bu kara öküze Mısır dilinde Hapi denirdi ve
onun, tanrı Ptah'la tanrı Osiris'in ruhlarını taşıdığına inanılırdı. Yaşarken
güneş tanrısı Ptah'ın ruhunu taşıyan Apis öküzü, ölünce Osiris-Apis oluyordu.
Mumyalanır ve serapeum denilen özel bir mezara gömülürdü. Ölünce, yerine bu
renklerde yeni bir Apis bulununcaya kadar yas tutulurdu. Sağken bir tapınakta
özenle beslenen Apis öküzüne, özellikle Menfis'te tapılmıştır. Başlangıçta Nil
tanrısı Hapi biçiminde olan Apis, muhtemelen bereketle ilişkili bir tanrı kabul
edilirdi.
Eski İran'da Mazdeizmin çıkışı
da öküz ve ineklere bağlanır. Göçebeler öküz ve ineklerin değerini bilmiyorlar,
onları horluyorlardı. Öküzün ruhu, içine düştüğü kötü durumu gökyüzüne
haykırmakta, bir koruyucu bulmak için yalvarmaktaydı. İşte Zerdüşt böyle bir
ortamda bir tarım reformcusu olarak ortaya çıktı ve Mazdeizmi ekonomik ve
toplumsal bir temele oturttu.