Dinde Aşırılık

Dinde Aşırılık:


Kur'an, din
bahsinde bir tehlikeye dikkat çekmektedir: Bu, dinde gulüvdür/aşırılıktır. Dinde
gulüv: Azgınlık, doymazlık, haddi aşmak, dine ilâvelerde bulunmak demektir. Hz.
Peygamber'in gulüv konusundaki beyanları bize gösteriyor ki, dinde gulüvün
temelinde, birtakım insanların dinde olmayan bazı şeyleri Allah'a yaranmak adı
altında dine yamatmaları ve esası kolaylık olan hak dini çekilmez hale
getirmeleri vardır. Dinde aşırılık, âyetler çerçevesinde, öncelikle yanlış bir
Allah inancında belirir. Daha sonra ise başkaldırma, aşırı gitme ve yapılan
kötülükleri önleme çabasından yoksunluk olarak kendini gösterir.
Ehl-i kitapla
ilgili bu aşırılık ve taşkınlığın yasaklanışı, dinlerin en ortayolcusu/dengeli
olanı Hz. Muhammed'in dinine uymaya teşvik amacı taşır. Kur'an, hıristiyanlığın
dinde gulüv yüzünden Hakk'a yüz çevirip hak dini dejenere ettiğini söylemektedir
"De ki: Ey kitap ehli, haksız/yanlış yere dininizde taşkınlık etmeyin,
dininiz konusunda aşırı gitmeyin. Daha önce sapıtan, pek çok kişiyi saptıran ve
doğru yoldan ayrılan bir kavmin hevâsına/keyiflerine uymayın. İsrâil
oğullarından inkâr edenler, Dâvud'un ve Meryem oğlu İsa'nın diliyle
lânetlenmişlerdi. Bu, başkaldırmaları ve aşırı gitmelerindendi. Birbirlerinin
yaptıkları kötülükleri önlemezlerdi. Yaptıkları ne kötüydü!" (5/Mâide, 77;
ayrıca bkz. 4/Nisâ, 171)
Kur'an, dinde
aşırılıktan şiddetle kaçındırmaktadır. "Kalbini Bizi zikirden/anmaktan
alıkoyduğumuz, keyfine uyan ve işi hep aşırılık olan kişiye itaat etme!"
(18/Kehf, 28). Bu âyet de, aşırılıktan kaçınmayı, aşırılara uymamayı
emretmektedir. Çünkü dinde aşırılık, dini amacından saptırır. Allah'ın koymadığı
hükümlerin konmasına, yasaklamadığı şeylerin yasaklanmasına yol açar. Bu da
insanların hareket alanlarını daraltır. Dinin amacı, insanın elini kolunu
bağlayıp onu vehimlerin tutsağı yapmak değil; hurâfelerden kurtarıp özgür,
sadece Allah'a tertemiz kul yapmaktır. Din, ruhu bezeme yöntemidir. Allah'ın
Rasûlü (s.a.s.) şöyle buyurur: "Dinde aşırılıktan sakının. Çünkü sizden
öncekiler, dinde aşırı gittiklerinden ötürü helâk oldular." (Dârimî, Siyer
45; Ahmed bin Hanbel, 4/127, 5/318, 330)