Olumlu Anlamıyla Fitne

Olumlu Anlamıyla Fitne:


Fitne
kelimesinin sözlük anlamından anlaşıldığı kadarıyla o, iyiyi kötüden, arı olanı
kirli olandan, doğruyu yalancıdan ayıran bir metoddur. İnsanlar arasında suç,
kötülük, kirlilik arttıkça onların karşılaşacağı fitne de çok olacaktır. Fitne
bu anlamda toplumun kirlerini arıtan, temizleyen bir temizleyici gibidir.
Nitekim içinde zorlukları, sıkıntı ve meşakkatleri barındıran savaş da bir
fitnedir. Savaş bazen, insanların hatalarını, pisliklerini kendi önlerine koyar.
İnanç uğruna belâ ve sıkıntılara uğrama anlamındaki fitne, olumsuz bir anlam
taşımamaktadır. Bu gibi sıkıntılar inanan kişiyi kararlı kılar, irâdesini
güçlendirir, ahlâkını arındırır. Böyle bir fitne kişiyi ve toplumu dinî yönden
geliştirir. Onların hatalarını gösterdiği gibi, din uğruna sabırlarını da ortaya
koyar. Böylece Allah'ın vereceği karşılığı/ödülü almalarına zemin hazırlar.
Kur'an,
insanların sürekli olarak "fitne" ile denendiklerini açıklıyor: "İnsanlar,
(yalnızca) ‘İman ettik' diyerek, fitneye uğratılmadan (denenmeden)
bırakılacaklarını mı sandılar? Andolsun, onlardan öncekileri sınamadan geçirdik
(fitneye uğrattık); Allah, gerçekten doğruları da bilmekte ve gerçekten
yalancıları da bilmektedir." (29/Ankebût, 2-3) Bu bağlamda "fitne" ile "belâ",
aynı anlamdadır. Ne ki "fitne"nin kapsamı biraz daha geniştir. "Belâ" yalnızca
Allah'tan geldiği halde, "fitne" hem Allah'tan hem de kullardan gelebilir, insan
kendisini olduğu kadar başkalarını da fitneye uğratabilir. Fitne kelimesinde
azap, zorluk ve kötülük yönü daha fazladır.
Fitne,
öncelikli olarak bir sınav yolu olduğuna göre, hem nimet sebebiyle, hem de
zahmet ve perişanlıktan dolayı olabilir. İnsan, karşılaştığı bütün değerlerle
imtihana tâbi tutulabilir. Nitekim Kur'an şöyle diyor: "Biz sizi bir imtihan
olarak hayır fitnesiyle de şer fitnesiyle de deniyoruz. Ve eninde sonunda Bize
döneceksiniz." (21/Enbiyâ, 35) Demek ki fitne imtihanı, bir hikmete bağlı olarak
bazen Allah'tan gelir, bazen de kulların bir hatası sebebiyle meydana gelir.
Böyle olunca da fitne, bizzat o fitneyi meydana getiren için bir uyarıdır; bir
düzelme veya aklını başına alma imkânıdır. (1)