5

5- Dilini Tutmak:



Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'in
bir kısım hadislerine göre, fitne yoksa çıkaran, çıkmış ise büyütüp geliştiren
ve fertleri fitnenin getireceği şerlerin içine atan en mühim amillerden biri de
"dil"dir. Fitneye karşı mü'minleri uyarmak maksadıyla varid olan bir kısım
hadislerde dilin rolüne dikkat çekilerek, dilin kılıç gibi, hatta kılıçtan da
beter olduğu ifade edilmiştir.

Ebu Davud'da gelen Ebu Hüreyre
rivayetinde: "Sağır, dilsiz ve kör fitne gelecek. Fitneye azıcık meyledenin
üzerine o, süratle gelir (kendine çeker). Fitnede dilini oynatmak aynen kılıç
oynatmak gibidir" denir. Abdullah İbnu Amr'ın rivayetinde ise, dilin kılıçtan
daha beter tesir icra edeceği ifade edilir: "Haberiniz olsun ki, ilerde
Arapları darmadağın edecek fitne çıkacak. O yüzden ölenlerin hepsi ateştedir. O
zaman dil(i kullanmak) kılıç kullanmaktan beterdir."

Yine Abdullah İbn-i Amr'dan gelen bir
rivayette, Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'in gelecek fitne ile alâkalı
tasvir ve ihbarları üzerine, "O çıktığı zaman ne yapalım?" diye soranlara: "Evine
çekil, diline sahip ol, maruf ile amel et, münkeri terket, kendi çolukçocuğunla
ilgilen, başkasıyla meşgul olma" şeklinde cevap verdiğini görmekteyiz.

Hadiste yasaklanmış bulunan "fitnede dil
oynatmak" tan maksad nedir?

Aliyu'l-Kârî'nin Mirkat'ta naklettiği
açıklamalara göre, halkın dedikodusunu yapmak, fitneye karışanların lehinde
veya aleyhinde konuşmak, bir tarafı kötülerken bir tarafı övmek suretiyle iki
gruptan birini ta'n etmek, hep bu yasağa girmektedir. Hatta zalim idarecilere
haber götürüp (ispiyonculuk yapmak) da bu yasağın tahtındadır. Zîra bu davranış
idarecinin öfkesini kabartarak öldürme, hapis, sürgün vesair pek ciddi öyle
fenalıklara sebep olur ki, kılıç kullanmak bu kadarını yapamaz.

Münâvî, "dilini tutmak" emrinden, "konuşmazdan
önce iyice düşünerek sadece lehine olacak hususlarda konuşup, kendini
ilgilendirmeyen hususlarda hiç konuşmamayı" anlar.

Yukarıda kaydettiklerimizden öyle
anlaşılıyor ki, Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'in Hz. Muaz'a bir
vesileyle söylemiş bulunduğu: "Ey Allah hayrını veresice Muaz, insanları yüzüstü
ateşe atan şeyin, dilleriyle haset etiklerinden başkası olduğunu mu
zannediyorsun?" sözü fitne hakkında da aynen doğrudur: İnsanı fitneye atacak
veya fitneden koruyacak en mühim amillerden biri dildir.[1]







[1]
İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 13/390-391.