7

7. Terbiye:



Belirli bir aşamayla, anlayarak elde edilen
imanî ve ilmî terbiye, sebâtı gerçekleştiren faktörler içerisinde temel bir
faktör olarak yer alır.

İmanî terbiye;
kalbe ve vicdana korku, ümit ve sevgi ile canlılık kazandırır. Kur'an ve Sünnet
ifadelerinden uzak kalma ve insanların sözlerine tutunma neticesi ortaya çıkan
donukluğu yokeder.

İlmî terbiye;
sahih delil üzerinde durur. Bu da taklidi ve hoş olmayan fırsatçılığı ortadan
kaldırır.

Şuurlu terbiye
ile kişi kötülerin yollarını ve İslâm düşmanlarının planlarını öğrenir. Gündemi
bilir ve olayları tam olarak kavrayarak ona göre hareket eder. Bu şekilde,
sınırlı sayıda insanın bulunduğu küçük toplumlarda kabuğuna çekilme ve içine
kapanma önlenir.

Kademeli terbiye
ise, müslümanı aşama aşama ilerletir. Onu dengeli bir planlamayla, olgunlaşmanın
basamaklarında yükseltir. Bununla; aklına geleni söylemenin, aceleciliğin ve
zararlı çıkışların önüne geçilir.

Sebatı getiren bu unsurun önemini daha iyi
anlamak için Rasûlullah (s.a.s.)'in hayatına bakalım ve kendimize soralım: Nebî
(s.a.s.)'in sahâbîlerinin Mekke'de, kendilerine baskı uygulanan günlerde
gösterdikleri sabrın kaynağı nedir? Bilal, Habbâb, Mus'ab, Yâsir ailesi ve diğer
mazlumlar; hatta ashâbın önde gelenleri boykot sırasında ve diğer zamanlarda
nasıl sebat ettiler? Onların bu kararlılıkları, kişiliklerini aydınlatan
nübüvvet ışığının köklü terbiyesi olmadan gerçekleşebilir miydi?

Bir sahâbîyi ele alalım. Örneğin Habbâb ibnu'l-Eret
(r.a.)... Efendisi, demir şişleri kor haline gelinceye kadar ısıtır, sonra onun
çıplak sırtına koyardı ve sırtının yağı eriyip üzerlerine akınca ancak onları
söndürürdü. Onu, bütün bunlara sabretmeye sevkeden neydi?

Bilal...Güneşten yanmış toprağın üzerinde,
kayanın altında... Ve Sümeyye... Bağlar ve zincirler içerisinde... Medine
döneminde yaşanan bir olay ve bir soru: Huneyn'de, müslümanların çoğu hezimete
uğrayınca Nebî (s.a.s.) ile birlikte kim sebat gösterdi? İslâm'a yeni girenler
mi? Henüz nübüvvet okulunda yeteri kadar terbiye görmemiş ve çoğu ganimet
toplamak için çıkanlar mı? Sebat gösterenlerin çoğu, Rasûlullah (s.a.s.)'in
elinde uzun süre terbiye gören seçkin mü'minlerdi. Onlar, eğer bu terbiye
olmasaydı sebat gösterebilirler miydi?