Fecir

2



 

2) Karz-ı Hasen'e İşlerlik
Kazandırmak:

 

Allah (c.c.) ihtiyaç sahiplerine ödünç para
vereni övmüş, âhirette ona kat kat ecir verileceğini bildirmiştir (57/Hadîd,
11). Diğer yandan, hadis-i şeriflerde; iki defa ödünç verenin bir defa
tasaddukta bulunmuş sayılacağı (Şevkanî, Neylül-Evtâr, V, 229); bir sadakaya on
katı, karz-ı hasene ise on sekiz katı ecir verileceği nakledilmiştir (İbn Mace,
Sadakat, 19).

İslâm'da faizsiz ödünç para verme yoluyla kısa
vâdeli ve küçük kredileri temin etmek mümkündür. Ticarî olmayan ihtiyaçlar, dar
ve sâbit gelirlilerin kısa süreli para sıkıntıları ve yine esnaf ve tüccarın
geçici ve kısa süreli ekonomik finansmanları bu yolla karşılanabilir. Günümüzde
çek ve senetlerin ödenmesinde veya protesto olan senet bedellerinin
karşılanmasında tüccar sık sık kısa süreli, kimi zaman birkaç saatlik kredilere
ihtiyaç duyar. Bu gibi kısa süreli ihtiyaçların hısımlar, esnaf, tüccar ve
komşular arasında çözümlenmesi ve bundan maddî bir yarar beklenmemesi en güzel
ve kalıcı bir çözümdür. Bu uygulama müslümanları birbirine yaklaştırır, iyilik
yapma duygularını güçlendirir, ayrıca taraflar sürekli olarak karz-ı hasen
sevabı kazanırlar.

Kısa vâdeli küçük kredilerin daha düzenli ve
faizsiz olarak temini için, "yardımlaşma sandıkları" da oluşturulabilir. Bu
sandığa her ay belli âidat ödenerek, ihtiyaç olduğunda biriken primlerin birkaç
katına kadar kredi alınması ve bunun anlaşma şartlarına göre geri ödenmesi
mümkündür. Diğer yandan böyle bir sandık, ticaret ortaklığı olarak düzenlenirse,
kullanılmayan krediler işletilir ve daha büyük krediler sağlama imkânları
meydana getirilebilir. Sandık, ortaklarının çek ve senet tahsillerini yapar,
vâdesiz mevduatlarına da sahip çıkabilirse, küçük çapta banka işlemleri bu
çerçevede ve faizsiz olarak çözülebilir.

İslâm'da özel sektörün uzun vâdeli ve büyük
kredi ihtiyaçları için "kâr-zarar ortaklığı" esası getirilmiştir. Mudâraba ve
muşâreke bunlar arasında sayılabilir. Kredinin süresi ve hacmi büyüdükçe, bunu
karz-ı hasen ölçüleri içinde çözmek mümkün olmaz.