Fesad ve İfsâd

Fesad ve İfsâd; Anlam ve Mâhiyeti

Fesad, "fe-se-de"
fiil kökünden gelir; bir şeyi itidal (denge) dairesinden az veya çok çıkarmak
demektir. Bu fiil, yiyecek ve içecekler için bozulma, kokma; ameller için
geçersiz olma, hükmü olmama; bunların dışındaysa gerek nefis gerekse bedende
meydana gelen maddî-manevî bozulma; toplumda ortaya çıkan kokuşma ve dengeden
sapma durumlarını ifade etmek için kullanılır.
Fesad, sözünü
ettiğimiz fiilin mastarıdır; bozulma, kokuşma, itidalden çıkma anlamlarına gelir.
İfsad: Bozmak, fesad çıkarmak, ifsad etmek, itidalden (dengeden, faydalı ve âdil
olmaktan) çıkarmak, kokuşturmak demektir. Faydalanılan bir şeyin bozulmasına
fesad; bunun zıddına da salah denir ki, bu da bir şeyin doğru bir hale
getirilmesidir. Fesat kelimesi, Kur'an'da çeşitli ayetlerde genellikle 'yeryüzünde
fitne uyandırıp, insanların durumunu ve yaşama yollarını doğruluktan saptırıp,
dünyevî ve uhrevî çıkarları zedelemek' anlamında kullanılır. Müfsid; bu fiilin
ism-i fâili olup, bozan, bozgunculuk yapan demektir. Fesadın zıddı salah;
ifsadın zıddı ıslah; müfsidin zıddı muslih ve fâsidin zıddı da sâlihdir.
Fesadın esasını
varlık ve oluştaki dengeyi bozmak, bozgun ve yozlaşmaya sebep olmak oluşturur.
Bu da, bazan insanın iç dünyasında, bazan bedenimizde, bazan da dışımızdaki
dünyada meydana gelir.