Cizyeyi Düşüren Haller

Cizyeyi Düşüren Haller:



1- Zimmî'nin İslâm'a girmesi. Zimmet ehli bir
kimse İslâm'a girince cizye vergisinin düşeceği konusunda görüş birliği vardır.
Çünkü İbn Abbas (r.anhümâ)'dan nakledildiğine göre Allah elçisi şöyle
buyurmuştur: "Müslüman'a cizye yükümlülüğü yoktur" (Ahmed bin Hanbel, I/223,
285; Tirmizî, Zekât II).

2- Cizye yükümlüsünün ölmesi. Hanefî, Mâlikî ve
Zeydîlere göre ölümle cizye düşer. Çünkü bunlara göre cizye bir ceza olup,
hadlerde olduğu gibi ölümle düşmelidir. Şâfiî ve Hanbelilere göre ise cizye
ölümle düşmez ve terekeden alınır. Çünkü hayatta iken ödenmesi gereken bir borç
olmuştur.

3- Zamanın geçmesi ile de cizye düşer. Ebû
Hanîfe ve Zeydîlere göre, cizye tahsil edilmeden önce yıl sonu gelir ve bir
sonraki yıl girerse cizye düşer. Çünkü cizye bir ceza olup, hadlerde olduğu gibi
biri diğerinin içine girer. Ebû Yûsuf, İmam Muhammed ve diğer imamlara göre ise
cizyede iç içe girme (tedâhul) söz konusu olmaz. Çünkü cizye bir bedel (ıvaz)
olup, ödenmesi gereken bütün cizyeler ödenmelidir. Diyet, zekât gibi mâli haklar
da böyledir (İbn Kademe, el-Muğnî, VIII, 511, vd.; ez-Zühaylî, a.g.e., VI, 449).