1

1- Öşür arâzîsi.



Kendisinde ibadet anlamı bulunan onda bir (öşür)
vergisinin alındığı arâzîlerdir. Bu topraklar şunlardır. a) Kûfe yakınlarından
Yemen ve Aden'e kadar uzanan arap toprakları. Çünkü Hz. Peygamber ve dört halîfe
bu topraklardan harâc almamıştır. b) Halkı, kendi istekleriyle İslâm'a giren
yerler. c) Zorla fethedilen ve ganîmet hakkına sahip müslümanlar arasında taksim
edilen topraklar. d) Müslümanın bahçe yapıp, öşür arâzîlerden gelen suyla
suladığı yerler, harâc topraklardan gelen suyla sulanan yerler harâc arâzîsi
sayılır. Ölü topraklardan Devletin izniyle ihyâ edilen yerler, Ebû Yûsuf
(ö.,182/798) göre, öşür arâzîsine bitişikse öşür; harâc arâzîsine bitişikse
harâc arâzîsi sayılır. Bir yüzden sahabenin icmaı ile Basra yöresi öşür arâzîsi
kabul edilmiştir. İmam Muhammed'e (ö.189/805) göre, ölü topraklar; yağmur, kuyu
veya Fırat ve Dicle gibi büyük nehir sularıyla sulanarak ihya edilmişse öşür,
aksi hâlde harâc arâzîsi olur.