Fahrüddin Râzî

Fahrüddin Râzî'nin Görüşü

Fahrüddin Râzî bu isimlerin birkaç anlamı olduğunu söyler. Bu anlamları özetle
şöyle sıralayabiliriz:

1-
Allah Teâlâ, başlangıcı olmayan evvel, sonu olmayan Âhir dir. O, görün­meyen
Zâhir, gizlenmeyen Bâtın'dır.

2-
O, her şeyden önceki Evvel'dir, her şeyden sonraki Âhir'dir. Zâhir'dir, gü­cüyle
her şeye üstündür; Bâtındır, her şeyin gerçeğini bilir.

3-
O, var etme ve yaratmada Evvel, hidayete ve başarıya erdirmede Âhir­'dir. Yardım
etme ve rızkı vermede Zâhir, varlıkların oluşumunu sağlayan Bâtın'dır.

4-
O, kalplerdekini bilen Evvel, ayıp ve kusurları örten Âhir'dir. Sıkıntı ve
dertleri gideren Zâhir, günahları bağışlayan Bâtın'dır.

5-
O, kimseye ihtiyacı olmayan Evvel, gecikmesi olmayan Âhir'dir. Kim­se­nin gücüne
ihtiyacı olmayan Zâhir, kimseden korkusu olmayan Bâtın'dır.[1]

Başlangıç ilk olarak Allah'la başladı, son olarak dönüş yine O'nadır.[2]






[1]
Râzî, a.g.e., s.

311-312.






[2]
Gazâlî, "el-Maksadu'l-esnâ", s.

98.