Yeni Sayfa 1

﴿

اَلرَّقِيبُ ﴾
RAKÎB

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

"Bilin ki, şüphesiz Allah bağışlayandır, (kullara) yumuşak davranan­dır."[1]

"Allah, her şeyi gözetleyip-denetleyendir."[2]

Allah Teâlâ, Hz. İsa'nın diliyle şöyle buyurmaktadır: "Benim (dünya)
ha­yatıma son verdiğinde, üzerlerindeki gözetleyici sen'din."[3]

Bu ve benzeri âyetler Kur'an-ı Kerîm'de oldukça fazladır.

Meşhur Cibril hadisinde, Cebrail (a.s.) Hz. Peygamber'e: "İhsan nedir?" diye
sorunca Hz. Peygamber şöyle cevap vermiştir: "Allah'ı görüyor gibi iba­det
etmendir. Eğer sen O'nu göremiyorsan da O, seni görmektedir."[4]

el-Halîmî bu ismi şöyle açıklar: "Rakîb, yarattığı şeylerden gafil olma­yandır.
O'nun yarattıklarından gafil olması, eksik olduğunu ve gaflette olduğu noktadan
kendisine bir zarar gelebileceğini gösterir. Bu ise Allah hakkında imkansızdır."

Zeccâc ise şöyle söyler: "Rakîb, koruyup gözetleyendir. Öyle ki, hiç­bir şey
O'ndan kaybolmaz."[5]

er-Râzî ise şöyle açıklar: "Rakîb, gizlilikleri ve sırları bilen, görendir. O,
her şeyi bilen ve görendir. Hiçbir söz ve gizli konuşma O'na gizli değildir."[6]

Kurtubî de şunları söyler: "Allah, unutmasının mümkün olmadığı mutlak ilmiyle
bütün varlıkları gözetleyip denetleyendir. Allah, görülenleri, uyku ve
uyuklamanın tutmadığı gözleriyle görüp denetler. İşitilenleri, her hareket ve
sözü işiten kulakları ile işitip denetler. Bu gözetleyici ve denetleyici
sıfatları ile Yüce Allah, bütün varlıkları küllî ve cüz'î (bütün ve parça,
ayrıntılı) olarak gözetler. Göklerde, yerde ve ikisi arasında bulunan bütün
gizlilikleri ve sırları bu sıfatlarıyla denetler. Hiçbir şey O'na gizli
değildir. Her şey O'nun gözet­leme ve denetleme sıfatının altındadır. Bu açıdan
bütün varlıklar O'nun için aynıdır. Allah, gözetlenenlerin bütün durumlarını
gören ve gözetleyen, onları bütün ve ayrıntı olarak koruyan, her hareket ve
davranışlarını sayıp kayda geçirendir. Bütün bunlar O'nun ilim ve müşahede
sıfatıyla gerçekleşir. İşte gerçek bilgi ve idrak budur."[7]

es-Sa'dî ise şunları söyler: "Rakîb, sinelerde saklı olanı ve her canlının
yaptıklarını bilen, varlıkları koruyan ve onları en güzel bir sistem ve düzenle
yönetip varlıklarını devam ettirendir."[8]

İbn Kesir ise bu ismi şöyle açıklar: "Rakîb, bütün durumlarınızı ve amellerinizi
gözetleyip denetleyendir."






[1]
Bakara,

235.






[2]
Ahzab,

52.






[3]
Maide,

117.






[4]
Buhârî,

50;
Müslim,

9.






[5]
Beyhakî, s.

77.






[6]
Râzî, a.g.e., s.

267.






[7]
Kurtubî, a.g.e.,

1/402.






[8]
Teysiru'l-kerîmi'r-Rahmân,

5/301.