Yeni Sayfa 1
﴿
اَلصَّبُورُ ﴾
SABÛR
Bu isim Kur'an-ı Kerîm'de geçmemekte, ancak hadis-i şeriflerde geçmektedir.
Bir hadislerinde Hz. peygamber şöyle buyurmaktadır: "İşittiği bir ezaya
Allah'tan daha fazla sabreden kimse yoktur. O'nun çocuğu olduğunu iddia
ettikleri halde Allah, onlara sıhhat ve
afiyet vermekte, onları rızıklandırmaktadır."[1]
Allah'ın en güzel isimlerinden biri de şüphesiz Sabûr'dur. Sabûr, mübalağalı bir
isimdir ve çok sabreden anlamındadır. Aynı anlama gelen Sâbir ve Sabbâr'dan daha
beliğdir.
Allah'ın Sabûr sıfatının ne anlama geldiği konusunda üç temel görüş ileri
sürülmüştür. Bunlar:
1-
Sabûr, Allah'ın zâtî sıfatlarından olup, Halîm (cezalandırmada acele etmeyen)
anlamındadır.
2-
Sabûr, Allah'ın zâtî sıfatlarındandır. Ancak Halîm anlamında değildir. Çünkü
Sabûr, cezayı erteleme; Halîm ise cezayı düşürme iradesine dayanır.
3-
Sabûr, Allah'ın fiilî sıfatlarındadır ve cezayı erteleme iradesine dayanır.
Aslında Kurtubî'nin de belirttiği gibi doğru olan ve tercih edilen görüş şudur:
Sabûr, sabreden anlamındadır. Sabır ise cezayı erteleme iradesidir. Sabrın bu
anlamda olduğu Hz. Peygamber'in Yukarıda geçen "İşittiği bir ezaya Allah'tan
daha fazla sabreden kimse yoktur. O'nun çocuğu olduğunu iddia
ettikleri halde Allah, onlara sıhhat ve
afiyet vermekte ve onları rızıklandırmaktadır."[2]
hadisi teyit etmektedir. Bu hadis, dünyada işlenen büyük günahların cezasının
âhirete ertelendiğine işaret etmekte, böyle büyük günahları işleyenlerin
âhirette mutlaka cezalandırılacağını vurgulamaktadır.
O halde sabır, cezanın Allah'ın takdir ettiği ve süresini belirlediği bir
zamana kadar ertelenmesidir. Şu âyetler bu anlama işaret etmektedir:
"Eğer Allah, zulümleri nedeniyle insanları hemen cezalandırsaydı, onun üstün
(yeryüzünde) canlılardan hiç bir şey bırakmazdı; ancak onları belirli bir süreye
kadar ertelemektedir."[3]
"(Ey Muhammed,) sakın Allah'ı zulmedenlerin yapmakta olduklarından habersiz
sanma, onları yalnızca gözlerin dehşetle belireceği bir güne ertelemektedir."[4]
el-Aklîşî der ki: "Sabûr sıfatı, Allah'ın olumsuz (selbî) sıfatlarından
olabileceği gibi zatî veya fiilî sıfatı da olabilir.
Selbî (olumsuz) bir sıfat olarak Sabûr şu anlama gelir: Allah, iftira edenlerin
iddialarına sabreden, onları cezalandırmakta acele etmeyip cezalarını âhirete
erteleyendir. Allah, acele etmekten ve cezalandırmada tereddüt etmekten
münezzehtir. Hz. Peygamber'in "İşittiği bir ezaya Allah'tan daha fazla sabreden
kimse yoktur." hadisi bu anlama işaret etmektedir.
Zatî bir sıfat olarak Sabûr ise şu anlama gelir: Sabrın özü ve ruhu sebat etmek
ve dayanmaktır. Allah, gücünü kaybetmeyen, daima sabit olan ve varlığı devam
edendir. Sabır, sebat anlamında olduğu zaman Allah'ın zatî bir sıfatı olması
doğru olur.
Fiili bir sıfat olarak Sabûr da şu anlama gelir: Allah sabır sahibidir. Sabrı
yaratmakla, sabreden kullarının kalplerini sabretmeye dayanıklı kıldı. Bu sayede
onlarda nefislerinin vermek istedikleri tepkilere meyletmediler.
Aslında bu, sabır konusunda söylenen en güzel sözlerden biridir.
Sabûr aynı zamanda -Halîm sıfatını açıklarken belirttiğimiz gibi- isyankarlara
süre tanıyan, kendilerinden intikam almayı erteleyen anlamına da gelir. Şu
âyetlerde bu anlamda kullanılmıştır:
"Neredeyse bundan dolayı, gökler paramparça olacak, yer çatlayacak ve dağlar
yıkılıp-göçüverecekti. Rahmân adına çocuk öne sürdüklerinde (ötürü bunlar
olacaktı)."[5]
"Gerçek şu ki, onlar hileli-düzenler kurdular. Oysa onların düzenleri,
dağları yerlerinden oynatacak da olsa, Allah katında onlara hazırlanmış düzen
(kötü bir karşılık) vardır."[6]
Allah'ta bulunması zorunlu olan üstünlük, yücelik, ululuk, büyüklük ve kemâl
sıfatlarını bilen kimse, O'nun dilediğini yapmaya gücü yettiğini, kendisine
iftira edenlere ve eziyet vermek isteyenlere sabrettiğini, sabrın, nefsi
tepkilerden alıkoymak anlamına gelmediğini, Allah'ın asilere süre tanımakla acı
çekmediğini, O'nun kullarına eziyet veren her şeye sabrettiğini bilir. Bütün
bunlar yalnız Allah'a mahsus hallerdir. Bu, O'nun dışında başkası için doğru
olmaz.[7]
İbn Kayyim, Allah'ın sabır sıfatı ile insanların sabrı ve Halîm ile Sabûr
arasında fark olduğunu söyler ve der ki: "Allah'ın sabır sıfatı, kulların
sabrından farklıdır. Zira O'nun sabrı, birçok yönden kulların sabrına benzemez.
Mesela, Allah tam kuvvet sahibidir. Dilediğini yapmaya kadirdir. Ancak kullar
böyle değildir. Onların gücü ve kuvveti sınırlıdır. Bu yüzden her dilediklerini
yapamazlar. Yine, Allah yaptığının sonucundan asla korkmaz. Kullar ise çoğu kez,
yaptıklarının kötü sonuçlarından korkar. Allah cezalandırmada acele etmez,
kullar ise hemen cezalandırmak ister. Sabretme nedeniyle Allah, hiçbir acı ve
üzüntü duymaz, hiçbir yönden bir noksanlığı bulunmaz. Ancak sabır, kullara acı,
üzüntü ve sıkıntı verir. Halîm isminin bu dünyada pek çok görüntüleri olduğu
gibi, Allah'ın Sabûr isminin de bu dünyada pek çok görüntüleri vardır.
Düşünenler bu görüntüleri rahatlıkla müşahede edebilirler.
[1]
Buhârî,
6099;
Müslim,
2804.
[2]
Buhârî,
6099;
Müslim,
2804.
[3]
Nahl,
61.
[4]
İbrahim,
42.
[5]
Meryem,
90-91.
[6]
İbrahim,
46.
[7]
Kurtubî, a.g.e.,
1/138-140.
Esmau'l-Husna
- Esmau'l-Husna
- İçindekiler
- Önsöz
- Kitap Hakkında
- ALLAH
- "Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
- "Allah" Kelimesinin Kökeni
- "Allah" Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
- "Allahümme" Kelimesinin Anlamı
- Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
- EKREM-KERİM
- Ekrem'in Anlamı
- Kerîm'in Anlamı
- Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
- Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
- EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
- Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
- Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
- İbn Kayyim'in görüşü
- Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
- BARİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- BASİT-KABIZ
- Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
- BAİS
- Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
- BAKİ
- Bâkî İsminin Anlamları
- BEDİ'
- BER
- Ber İsminin Çeşitli Anlamları
- Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
- Ber İsmini Bilmenin Faydaları
- BASİR
- Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
- Basîretin Dereceleri
- 1- İsim ve sıfatlarda basîret
- 2- Emir ve yasaklarda basîret
- 3- Sevap ve cezada basîret
- Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
- TEVVAB
- Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
- Tevbeye Teşvik
- CAMİ'
- Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
- Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
- CEBBAR
- Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- CEMİL
- Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
- Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
- HAFIZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HASİB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HAFİZ
- Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAK
- Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKEM
- Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
- Hükmün Türleri
- 1- Dinî hükümler
- 2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
- 3- Kaderî-kevnî hükümler
- Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKİM
- Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HALİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAMİD
- Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAYY-KAYYUM
- Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
- HAYİ-SİTTİR
- İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFID-RAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HALİK-HALLAK
- Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
- HABİR-ALİM
- Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ZU'T-TAVL
- ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAZİK-REZZAK
- Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAB
- Allah'ın Rab Oluşunun Çeşitli Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAHMAN-RAHİM
- Rahmân ve Rahîm'i Bir Arada Zikretmenin Faydaları
- Gerçek Rahmet ve Anlamı
- Dalalet ve Gazap
- "Allah'ın Rahmetinin Eserlerine Bak" Âyetinin Anlamı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- REFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- REFİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- RAKİB
- Kulun Allah'ın Gözetiminde Olduğunu Bilmesi (Murakabe)
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAUF
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SÜBBUH
- SERİU'L-HİSAB SERİU'L-İKAB
- SELAM
- Selâm Sözcüğünün Gerçek Anlamı
- Allah'ın Selâm Olarak Nitelenmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEMİ'
- Allah'ın Semî' İsmine İnanmanın Gereği
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEYYİD
- ŞAFİİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ŞEDİDÜ'L-BATŞ-ELİMU'L-AHZ
- ŞEDİDU'L-İKAB
- ŞEKÜR-ŞAKİR
- Bu ismi bilmenin faydaları
- ŞEHİD
- "Şâhid Olarak Allah Yeter." Âyetinin Anlamı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SADIK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SABUR
- Sabır ile Hilm (Yumuşaklık) Arasındaki Fark
- Allah'ın Kullarına Sabrettiğini Gösteren Bazı Görüntüler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SAMED
- İbn Kayyim'in Allah'ın "Samed" İsmi Hakkındaki Anlamlı Sözleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- DAR-NAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ADL
- Hüküm ve Kaza (Yargı) Arasındaki Fark
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİM
- Allah'ın Büyüklüğünün Anlamı
- AFÜV
- Allah'ın Affının Çeşitli Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ALLAM-ALİM
- Allah'ın Bilgisi İle Kulların Bilgisi Arasındaki Farklar
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ALİ-A'LA-MÜTEAL
- Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GAFİR-GAFFAR-GAFUR
- Kulun Günahtan Türeyen Üç İsmi Vardır
- Kur'an'da Mağfiret İle İlgili Bazı Âyetler
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GANİ-MUĞNİ
- Fakirlik ve Zenginlikte İnsanın Durumu
- Allah Katında Mükemmel Olan Varlık
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- FATIR
- FALİKU'L-İSBAH-FALİKU'L-HARBİ VE'N-NEVA
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- FETTAH
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAADİR-KADİİR-MUKTEDİR
- Allah'ın Kudretinin Bazı Görüntüleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- KAHİR-KAHHAR-GALİB
- Allah'ın Varlıklar Üzerindeki Üstünlüğü
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KUDDUS
- Kuddûs Hakkında İbn Kayyim'in Açıklamaları
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KARİB-MUCİB
- Allah'ın Kullarına Yakınlığı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KAVİ-METİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KEBİR-MÜTEKEBBİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAŞİF-KAFİ-KEFİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- LATİF
- Allah'ın Lütfünün Bazı Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜBDİ'-MUİD-MUHSİ-MUHİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MECİD
- Hamîd İle Mecîd Arasındaki Fark
- Hamîd ve Mecîd'in Etkileri
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- MUHSİN
- MUSAVVİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUHYİ-MÜMİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MELİK-MELİİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUİZ-MUZİLL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MU'Tİ-MANİ'
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MUKADDİM-MUAHHİR
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MÜDEBBİR-MUKİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MENNAN
- Allah'ın Lütuflarından Bazı Örnekler
- Övülen ve Yerilen Minnet
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜ'MİN-MÜHEYMİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MEVLA-VELİ
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- NASİİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VAHİD-EHAD-VİTR
- el-Vâhidu'l-Ehad'in Çeşitli Anlamları
- Kulun, Allah'ın Birliğine Şahitlik Yapması
- Kulun Tek Bir İlâha İbadet Etme İhtiyacı
- HADİ-MUDİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- VARİS
- VASİ'
- VAKİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEDUD
- Allah'ın Kulunu Sevmesi
- Kulun Rabb'ini Sevmesi
- Bu İsmin Bazı İnce Anlamları
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEKİL
- Kur'an ve Sünnette Tevekkül
- Tevekkülün Konumu
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VEHHAB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları