Yeni Sayfa 1
﴿
اَللَّطِيفُ ﴾
LATÎF
Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "Gözler O'nu idrak edemez; O gözleri idrak
eder; O Latif'tir, her şeyden haberdardır."[1]
el-Hattâbî der ki: "Latîf, bilmedikleri yönden kullarına lütuflarda ve
iyiliklerde bulunan, onlara düşünemedikleri yönden yararlar sağlayandır. Allah
şöyle buyurur: "Allah, kullarına karşı
lütuf sahibi olandır; dilediğini rızıklandırır."[2]
İbn Arabi'nin Latîf'i şöyle tanımladığı rivayet edilir: "Latîf, seni ihtiyaç ve
amacına kibarlıkla ulaştırandır. "Allah sana lütfetti" denildiğinde bu, "Allah
güzellikle seni amacına kavuşturdu" demektir."
Bazı kimseler Latîf'i, "Keyfiyeti idrak edilemeyen, gizli olan" şeklinde
tanımlamışlardır.[3]
Gazali Allah'ın Latîf ismi hakkında şunları söyler: "Latîf, yararlı olan
şeylerin gerçeklerini ve inceliklerini bilen, sonra da bunları, sert olmayan
yumuşak bir yolla hak edenlere ulaştırandır. Bu bilgi ve yumuşak fiil, herhangi
bir şeyde bir arada bulunduğunda lütuf anlamı gerçekleşmiş olur. Bu anlamın
Allah'tan başkası için gerçekleşmesi düşünülemez. Çünkü Allah'ın her şeyin
inceliklerini, gizliliklerini ve gerçeklerini bildiği kuşkusuzdur. O'na göre
gizli ve açık şeyleri bilmek aynıdır. Allah'ın, fiillerinde yumuşak olmasının
ise zaten bir sınırı yoktur."[4]
Kurtubî der ki: "İslâm âlimleri Latîf'i birçok değişik anlam ve ifadelerle
tanımlamışlardır. Yirmi ikiye kadar çıkan bu tanımları şöyle sıralayabiliriz:
1-
İbn Abbas "Allah, kullarına karşı lütuf sahibi olandır."[5]
âyetini, "Onlara hoş ve güzel davranandır" şeklinde açıklamıştır.
2-
Onlara iyilik edendir.
3-
İyi kimseye de kötü kimseye de iyilik yapandır. İsyanları nedeniyle onları
açlıktan öldürmez.
4-
Kullarına yumuşak davranandır.
5-
Huzuruna çıkışta ve hesaba çekilişte onlara yumuşak davranandır.
6-
Rızık vermede kullarına iki yönde iyilik yapandır. Birincisi, onları güzel
şeylerle rızıklandırması; ikincisi ise, rızklarını bir defada kendilerine
vermeyip israf etmelerine ve savurganlık yapmalarına mani olmasıdır.
7-
Kendisini tanımalarını sağlamakla veli kullarına; inkarları nedeniyle hemen
cezalandırmamakla da düşmanlarına pek lütufkardır.
8-
İnsanlardan ümidini kesip kendisine sığınan, yönelen ve dayanan kullarına
lütuflarda bulunan, onları kabul eden ve onlara yönelendir.
9-
İnsanlar arasında kullarının iyiliklerini yayan, kötülüklerini örtendir.
10-
Azı kabul edip çoğu verendir.
11-
Dünyada rızkını keserek kimseden öç almayan, âhirette de kimsenin merhametinden
ümit kesmediğidir.
12-
Adaletinden korkulan ve iyilikleri (ihsanı) umulandır.
13-
Kuluna çalışmasından daha fazlasını veren ve ona gücünden fazlasını
yüklemeyendir. Allah şöyle buyurmuştur: "Nimetlerini açık ve gizli olarak
size bolca ihsan etti."[6],
"Allah (ağır yükleri) sizden hafîfletmek ister."[7]
14-
Kendisine isyan edeni cezalandırmakta acele etmeyen, umut edenin de umudunu boşa
çıkarmayandır.
15-
Dinine hizmet edene yardım eden ve çokça övendir.
16-
İsteyeni geri çevirmeyen, ümit edeni ümitsiz kılmayandır.
17-
Hataları affedendir.
18-
Kendi nefsine acımayana acıyandır.
19-
Ariflerin müşahede ettikleri sırlarla etrafı aydınlatan, dosdoğru yolu onların
metodu yapan ve bardaktan boşanırcasına gökyüzünden yağmur yağdırandır.
20-
Hayal ile kendisine ulaşılamayandır. (Hayal edilemeyendir.)
21-
Fiillerin en gizli inceliklerini bilendir. Anne karnında cenini yaratması, fışkı
ile kan arasından göğüslerden halis süt çıkarması gibi.
22-
Her zorluğu kolaylaştıran ve her kırığı onarıp iyileştirendir.[8]
[1]
En'am,
103.
[2]
Şûrâ,
19.
[3]
Beyhakî, a.g.e., s.
62-63.
[4]
Gazâlî, a.g.e., s.
70.
[5]
Şûrâ,
19.
[6]
Lokman,
20.
[7]
Nisa,
28.
[8]
Kurtubî, a.g.e.,
1/
333-336.
Esmau'l-Husna
- Esmau'l-Husna
- İçindekiler
- Önsöz
- Kitap Hakkında
- ALLAH
- "Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
- "Allah" Kelimesinin Kökeni
- "Allah" Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
- "Allahümme" Kelimesinin Anlamı
- Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
- EKREM-KERİM
- Ekrem'in Anlamı
- Kerîm'in Anlamı
- Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
- Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
- EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
- Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
- Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
- İbn Kayyim'in görüşü
- Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
- BARİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- BASİT-KABIZ
- Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
- BAİS
- Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
- BAKİ
- Bâkî İsminin Anlamları
- BEDİ'
- BER
- Ber İsminin Çeşitli Anlamları
- Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
- Ber İsmini Bilmenin Faydaları
- BASİR
- Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
- Basîretin Dereceleri
- 1- İsim ve sıfatlarda basîret
- 2- Emir ve yasaklarda basîret
- 3- Sevap ve cezada basîret
- Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
- TEVVAB
- Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
- Tevbeye Teşvik
- CAMİ'
- Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
- Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
- CEBBAR
- Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- CEMİL
- Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
- Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
- HAFIZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HASİB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HAFİZ
- Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAK
- Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKEM
- Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
- Hükmün Türleri
- 1- Dinî hükümler
- 2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
- 3- Kaderî-kevnî hükümler
- Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKİM
- Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HALİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAMİD
- Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAYY-KAYYUM
- Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
- HAYİ-SİTTİR
- İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFID-RAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HALİK-HALLAK
- Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
- HABİR-ALİM
- Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ZU'T-TAVL
- ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAZİK-REZZAK
- Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAB
- Allah'ın Rab Oluşunun Çeşitli Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAHMAN-RAHİM
- Rahmân ve Rahîm'i Bir Arada Zikretmenin Faydaları
- Gerçek Rahmet ve Anlamı
- Dalalet ve Gazap
- "Allah'ın Rahmetinin Eserlerine Bak" Âyetinin Anlamı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- REFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- REFİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- RAKİB
- Kulun Allah'ın Gözetiminde Olduğunu Bilmesi (Murakabe)
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAUF
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SÜBBUH
- SERİU'L-HİSAB SERİU'L-İKAB
- SELAM
- Selâm Sözcüğünün Gerçek Anlamı
- Allah'ın Selâm Olarak Nitelenmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEMİ'
- Allah'ın Semî' İsmine İnanmanın Gereği
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEYYİD
- ŞAFİİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ŞEDİDÜ'L-BATŞ-ELİMU'L-AHZ
- ŞEDİDU'L-İKAB
- ŞEKÜR-ŞAKİR
- Bu ismi bilmenin faydaları
- ŞEHİD
- "Şâhid Olarak Allah Yeter." Âyetinin Anlamı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SADIK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SABUR
- Sabır ile Hilm (Yumuşaklık) Arasındaki Fark
- Allah'ın Kullarına Sabrettiğini Gösteren Bazı Görüntüler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SAMED
- İbn Kayyim'in Allah'ın "Samed" İsmi Hakkındaki Anlamlı Sözleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- DAR-NAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ADL
- Hüküm ve Kaza (Yargı) Arasındaki Fark
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİM
- Allah'ın Büyüklüğünün Anlamı
- AFÜV
- Allah'ın Affının Çeşitli Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ALLAM-ALİM
- Allah'ın Bilgisi İle Kulların Bilgisi Arasındaki Farklar
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ALİ-A'LA-MÜTEAL
- Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GAFİR-GAFFAR-GAFUR
- Kulun Günahtan Türeyen Üç İsmi Vardır
- Kur'an'da Mağfiret İle İlgili Bazı Âyetler
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GANİ-MUĞNİ
- Fakirlik ve Zenginlikte İnsanın Durumu
- Allah Katında Mükemmel Olan Varlık
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- FATIR
- FALİKU'L-İSBAH-FALİKU'L-HARBİ VE'N-NEVA
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- FETTAH
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAADİR-KADİİR-MUKTEDİR
- Allah'ın Kudretinin Bazı Görüntüleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- KAHİR-KAHHAR-GALİB
- Allah'ın Varlıklar Üzerindeki Üstünlüğü
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KUDDUS
- Kuddûs Hakkında İbn Kayyim'in Açıklamaları
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KARİB-MUCİB
- Allah'ın Kullarına Yakınlığı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KAVİ-METİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KEBİR-MÜTEKEBBİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAŞİF-KAFİ-KEFİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- LATİF
- Allah'ın Lütfünün Bazı Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜBDİ'-MUİD-MUHSİ-MUHİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MECİD
- Hamîd İle Mecîd Arasındaki Fark
- Hamîd ve Mecîd'in Etkileri
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- MUHSİN
- MUSAVVİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUHYİ-MÜMİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MELİK-MELİİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUİZ-MUZİLL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MU'Tİ-MANİ'
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MUKADDİM-MUAHHİR
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MÜDEBBİR-MUKİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MENNAN
- Allah'ın Lütuflarından Bazı Örnekler
- Övülen ve Yerilen Minnet
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜ'MİN-MÜHEYMİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MEVLA-VELİ
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- NASİİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VAHİD-EHAD-VİTR
- el-Vâhidu'l-Ehad'in Çeşitli Anlamları
- Kulun, Allah'ın Birliğine Şahitlik Yapması
- Kulun Tek Bir İlâha İbadet Etme İhtiyacı
- HADİ-MUDİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- VARİS
- VASİ'
- VAKİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEDUD
- Allah'ın Kulunu Sevmesi
- Kulun Rabb'ini Sevmesi
- Bu İsmin Bazı İnce Anlamları
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEKİL
- Kur'an ve Sünnette Tevekkül
- Tevekkülün Konumu
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VEHHAB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları