Allah
Allah'ın Lütfünün Bazı Görüntüleri
1-
Râzî der ki: "Burada Allah'ın gökleri, yıldızları, elementleri, insanları,
hayvanları ve bitkileri yaratmasının hikmetinden ve bunların inceliklerinden söz
edebiliriz. Eğer Yüce Allah'ın, bir kulun hiç zorlanmadan kolaylıkla alıp yediği
bir lokmadaki lütfünü düşünecek olursak, bunda aciz kalırız. Zira bu lokma
ağzımıza gelinceye kadar birçok aşamadan geçmiş, öyle önümüze gelmiştir. Bu
lokmanın hazır hale gelmesi için nice kimselerin emeği geçmiştir. Çiftçisinden
bakıcısına, sulayıcısından taşıyıcısına, yoğurucusundan pişirenine ve satıcısına
kadar daha nice kimselerin bu lokmada emeği vardır. Bütün bu kimselere güç veren
Allah, her işinde hikmet sahibidir. Her işi en ince detayına kadar idare eden
O'dur. Allah, işleri idare etme yönüyle Hâkim; var etme yönüyle Cevâd (cömert);
tertip ve düzenleme yönüyle Musavvir (şekillendiren); her şeyi yerli yerine
koyma yönüyle Âdil; hiçbir inceliği gözden kaçırmaması ve her şeyi yumuşaklıkla
yapması yönüyle de Latîf'tir. Bu fiillerin yaratılış gerçeklerini bilmeyenler,
bu isimlerin gerçek anlamlarını da bilemezler."[1]
2-
Latîf ismi, eşyaların gizli ve inceliklerini bilme, varlıklara nimetlerini gizli
yollarla, kibarlık ve yumuşaklıkla ulaştırma anlamlarını da kapsar. Şu âyet bu
anlama işaret etmektedir: "Oldukça nazik davransın ve sakın sizi kimseye
sezdirmesin."[2]
Hz. Yusuf'un babasından ayrı düşmesi, köle olarak satılması, ardından evinde
bulunduğu kadının saldırısına uğraması, kendisine iftira edilmesi ve hapse
atılması gibi Zâhiren musibet ve sıkıntı olarak görülen birçok durum, gizli bir
nimet ve fethe dönüşmüştür. Allah bütün bu sıkıntıları, O'nun dünya ve âhiret
mutluluğu için bir sebep yapmıştır.
3-
Allah'ın kullarına belâ ve musibetler vermesi, istemedikleri ve hoşlanmadıkları
şeyleri onlar emretmesi, buna karşılık arzuladıkları şeyleri onlara yasaklaması
bu tür gizli nimetlerden sayılır. Bütün bunlar, dünyada ve âhirette kendilerini
mutluluğa kavuşturacak nimetlerdir. Unutulmamalıdır ki cennet, istenmeyen
şeylerle, cehennem de istenilen şeylerle çevrilmiştir. Hz. Peygamber bir
hadislerinde şöyle buyurmaktadır: "Allah'ın mü'min için takdir ettiği her şey,
kendisi için hayırdır. Bir bolluk geldiğinde şükreder. Bir darlık geldiğinde
ise sabreder, böylece sevap kazanır. Bu durum sadece mü'min olan içindir."
4-
Şükür ve sabır ihsan edilen kimse için Allah'ın takdir ettiği her şeyde hayır
vardır. Buna göre Allah'ın Hz. Âdem, Hz. İbrahim, Hz. Musa, Hz. İsa ve Hz.
Muhammed (s.a.v.)'e yaptığı, dışardan belâ ve musibet görünen bütün fiiller
onlar için gizli birer nimet olmuş, bu nimetler sayesinde kemale ermiş ve
mutluluğa kavuşmuşlardır.
Örnek olarak Hz. Musa'nın kıssasını düşünelim. Musa, firavunun doğan bütün
bebekleri boğazladığı bir dönemde doğdu. Ama O, bundan kurtuldu. Allah, annesine
onu nehre bırakmasını emretti. Annesi emir üzerine onu nehre bıraktı. Allah
kendi lütfü ve inâyeti ile onu, doğan her erkek bebeği boğazlayan ve ilerde
kendisini helak edeceği düşmanının sarayına sürükledi. Böylece Allah onu, bizzat
düşmanının evine ve yatağına attı. Sonra bir sebep takdir ederek onu, Mısır'ın
dışına çıkarıp firavunun hükmünün olmadığı bir yere ulaştırdı. Ardından yine bir
sebep takdir ederek onu bekârlıktan ve yoksulluktan kurtardı. Evlenmesini ve
zenginleşmesini sağladı, sonra da düşmanının ülkesine geri gönderdi. Musa,
firavunla mücadele etti ve kendisine verilen bütün mucizeleri ona gösterdi.
Ancak firavun ve ileri gelenler inanmadılar. Ona ve inananlara baskı ve şiddet
uyguladılar. Bunun üzerine Musa, kendisine inananlarla birlikte kaçak bir
şekilde oradan çıktı. Firavun ve askerleri onları yakalamak için peşlerine
düştü. Oysa bu, onlar için sonun başlangıcıydı. Düşmanlarına karşı Musa'ya ve
inananlara Allah'ın yardımı gelmişti. Kendilerini takip edenler, gözlerinin
önünde denizde boğulup helak olmuşlardı.
Bu olay bize, Allah'ın dilediği kimseye güzel, dilediği kimseye de kötü akıbet
verdiğini ve istediğini istediği şekilde gerçekleştirdiğini açıklamaktadır.
İnsanların aklı, Allah'ın fiillerinde saklı bulunan merhamet ve nimetleri
anlamaktan acizdir. İnsanlar bu fiillerin hikmetlerini, Allah'ın isim ve
sıfatlarının gerçeğini bilemez ve kavrayamazlar. Hz. Âdem'in kendisine
yasaklanan ağaçtan yemesi ve bu yüzden cennetten çıkarılmasının nice hikmetleri
vardır. Ancak insan aklı, bu hikmetlerin ayrıntılarını bilemez. Aynı şekilde
akıl, gizli yollarla gelen ve en güzel sonuçlar doğuran sayısız hikmetlerin
sırlarını da bilemez.[3]
[1]
Râzî, a.g.e., s.
241.
[2]
Kehf,
19.
[3]
İbn Kayyim, "Şifâu'l-alîl", s.
80.
Esmau'l-Husna
- Esmau'l-Husna
- İçindekiler
- Önsöz
- Kitap Hakkında
- ALLAH
- "Allah" Adının Bütün İsim ve Sıfatları Kapsaması
- "Allah" Kelimesinin Kökeni
- "Allah" Adı Türememiştir; Türediğini İddia Etmenin Amacı Nedir?
- "Allahümme" Kelimesinin Anlamı
- Basralı Dilbilimcilerin Cevabı
- EKREM-KERİM
- Ekrem'in Anlamı
- Kerîm'in Anlamı
- Ekrem Kerîm Arasındaki Fark
- Yüce Allah'ın Kerem Sahibi Oluşunun Göstergeleri
- EVVEL-AHİR-ZAHİR-BATIN
- Evvel ve'l-Âhir'in Anlamı
- Fahrüddin Râzî'nin Görüşü
- İbn Kayyim'in görüşü
- Bu İsimleri Bilmenin Sağladığı Yararlar
- BARİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- BASİT-KABIZ
- Bu İki İsmi Bilmenin Faydaları
- BAİS
- Bâ'is İsmini Bilmenin Faydası
- BAKİ
- Bâkî İsminin Anlamları
- BEDİ'
- BER
- Ber İsminin Çeşitli Anlamları
- Allah'ın İnsanlara Verdiği Özel Nimet Türleri
- Ber İsmini Bilmenin Faydaları
- BASİR
- Basar (Gözle Görmek) İle Basîret (Kalple Görmek) Arasındaki Fark
- Basîretin Dereceleri
- 1- İsim ve sıfatlarda basîret
- 2- Emir ve yasaklarda basîret
- 3- Sevap ve cezada basîret
- Allah'ın Basîr Adını Bilmenin Faydaları
- TEVVAB
- Tevvâb İsmini Bilmenin Faydaları
- Tevbeye Teşvik
- CAMİ'
- Bu İsmin Varlık Âlemindeki Delilleri
- Câmi' Adını Bilmenin Faydaları
- CEBBAR
- Kulun Ceberutlukla Nitelendirilmemesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- CEMİL
- Yüce Allah'ı En Güzel Bilmek
- Allah Güzeldir, Güzelliği Sever
- HAFIZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HASİB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HAFİZ
- Hafîz İsminin Varlıklardaki Bazı Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAK
- Allah'ın Kudretinin Görüntüleri Ve Hak İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKEM
- Bu İsmin Birçok Yüce Anlama Gelmesi
- Hükmün Türleri
- 1- Dinî hükümler
- 2- Varlık âlemiyle ilgili hükümler
- 3- Kaderî-kevnî hükümler
- Hakem İsmini Bilmenin Faydaları
- HAKİM
- Kitap ve Sünnette Hikmet ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- İnsanların Başına Gelen Belalar ve Bunlardaki Hikmetler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- HALİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAMİD
- Allah'ın Kendi Zatını Övmesi ve Kulların O'na Hamd Etmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAYY-KAYYUM
- Kulun, Allah'ın Kayyûm Oluşunu Bilmesinin Etkileri
- HAYİ-SİTTİR
- İbn Kayyim'in Allah'ın Hayâ Sıfatını Kabul Etmeyenlere Cevabı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HAFID-RAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- HALİK-HALLAK
- Allah'ın Tek Yaratıcı ve Tek İlah Olduğunun İspatı
- HABİR-ALİM
- Alîm, Habîr ve Hakîm İsimlerinin Varlıklardaki Görünümleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- ZÜ'L-CELALİ VE'L-İKRAM-CELİL
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ZU'T-TAVL
- ZÜ'L-İNTİKAM-MUNTAKİM
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAZİK-REZZAK
- Allah'ın Kullara Verdiği Rızık
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAŞİD-REŞİD-MÜRŞİD
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAB
- Allah'ın Rab Oluşunun Çeşitli Görünümleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAHMAN-RAHİM
- Rahmân ve Rahîm'i Bir Arada Zikretmenin Faydaları
- Gerçek Rahmet ve Anlamı
- Dalalet ve Gazap
- "Allah'ın Rahmetinin Eserlerine Bak" Âyetinin Anlamı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- REFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- REFİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- RAKİB
- Kulun Allah'ın Gözetiminde Olduğunu Bilmesi (Murakabe)
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- RAUF
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SÜBBUH
- SERİU'L-HİSAB SERİU'L-İKAB
- SELAM
- Selâm Sözcüğünün Gerçek Anlamı
- Allah'ın Selâm Olarak Nitelenmesi
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEMİ'
- Allah'ın Semî' İsmine İnanmanın Gereği
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SEYYİD
- ŞAFİİ
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ŞEDİDÜ'L-BATŞ-ELİMU'L-AHZ
- ŞEDİDU'L-İKAB
- ŞEKÜR-ŞAKİR
- Bu ismi bilmenin faydaları
- ŞEHİD
- "Şâhid Olarak Allah Yeter." Âyetinin Anlamı
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- SADIK
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SABUR
- Sabır ile Hilm (Yumuşaklık) Arasındaki Fark
- Allah'ın Kullarına Sabrettiğini Gösteren Bazı Görüntüler
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- SAMED
- İbn Kayyim'in Allah'ın "Samed" İsmi Hakkındaki Anlamlı Sözleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- DAR-NAFİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ADL
- Hüküm ve Kaza (Yargı) Arasındaki Fark
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİZ
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- AZİM
- Allah'ın Büyüklüğünün Anlamı
- AFÜV
- Allah'ın Affının Çeşitli Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- ALLAM-ALİM
- Allah'ın Bilgisi İle Kulların Bilgisi Arasındaki Farklar
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- ALİ-A'LA-MÜTEAL
- Allah'ın Üstünlük Sıfatı ve Bu Sıfatı Kabul Etmeyenlere Cevap
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GAFİR-GAFFAR-GAFUR
- Kulun Günahtan Türeyen Üç İsmi Vardır
- Kur'an'da Mağfiret İle İlgili Bazı Âyetler
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- GANİ-MUĞNİ
- Fakirlik ve Zenginlikte İnsanın Durumu
- Allah Katında Mükemmel Olan Varlık
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- FATIR
- FALİKU'L-İSBAH-FALİKU'L-HARBİ VE'N-NEVA
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- FETTAH
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAADİR-KADİİR-MUKTEDİR
- Allah'ın Kudretinin Bazı Görüntüleri
- Bu İsimleri Bilmenin Faydası
- KAHİR-KAHHAR-GALİB
- Allah'ın Varlıklar Üzerindeki Üstünlüğü
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KUDDUS
- Kuddûs Hakkında İbn Kayyim'in Açıklamaları
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KARİB-MUCİB
- Allah'ın Kullarına Yakınlığı
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KAVİ-METİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- KEBİR-MÜTEKEBBİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- KAŞİF-KAFİ-KEFİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- LATİF
- Allah'ın Lütfünün Bazı Görüntüleri
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜBDİ'-MUİD-MUHSİ-MUHİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MECİD
- Hamîd İle Mecîd Arasındaki Fark
- Hamîd ve Mecîd'in Etkileri
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- MUHSİN
- MUSAVVİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUHYİ-MÜMİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MELİK-MELİİK
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MUİZ-MUZİLL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MU'Tİ-MANİ'
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MUKADDİM-MUAHHİR
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MÜDEBBİR-MUKİT
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MENNAN
- Allah'ın Lütuflarından Bazı Örnekler
- Övülen ve Yerilen Minnet
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- MÜ'MİN-MÜHEYMİN
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- MEVLA-VELİ
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- NASİİR
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VAHİD-EHAD-VİTR
- el-Vâhidu'l-Ehad'in Çeşitli Anlamları
- Kulun, Allah'ın Birliğine Şahitlik Yapması
- Kulun Tek Bir İlâha İbadet Etme İhtiyacı
- HADİ-MUDİL
- Bu İsimleri Bilmenin Faydaları
- VARİS
- VASİ'
- VAKİ'
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEDUD
- Allah'ın Kulunu Sevmesi
- Kulun Rabb'ini Sevmesi
- Bu İsmin Bazı İnce Anlamları
- Bu İsmi Bilmenin Faydası
- VEKİL
- Kur'an ve Sünnette Tevekkül
- Tevekkülün Konumu
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları
- VEHHAB
- Bu İsmi Bilmenin Faydaları